VĂN HỌC NGHỆ THUẬT Liên Mạng

vhnt, số 194

10 June 1996

Thơ Trẻ Sài Gòn

Ðính Kèm

Ðính kèm trên bó hoa tươi
Bài thơ chúc tụng tình tôi xuân nồng
Ðính kèm tôi với tấm lòng
Tôi dâng chùm đóa hoa hồng đón xuân
Ðính kèm tôi với tình nhân
Lòng tôi muôn thủa phơi trần xuân chơi!

Triều Uyên Phượng

      oOo

Viết Trong Ngày Lễ Tình Nhân

Ngày Adam cắn vào quả táo oan nghiệt
Loài người biết yêu...
Em ghét quả táo kia
Em ghét loài rắn khôn ngoan quỷ quyệt
Thời thiếu nữ đi qua lâu rồi
Sao em mãi lang thang?
Tìm kiếm
Tình yêu anh dành cho em đó
Không giúp em nguôi ngoai được mối tình đầu
Người con trai nào em yêu
Một chiều
Ngang qua em cùng với người con gái khác
Sao em cứ mong chợ
Cư xá, ánh đèn đêm mù mờ
Mọi người lần lượt ra đi
Trái tim em đau theo từng tiếng gõ
Cánh cửa phòng
Sao vẫn vô tâm...

Thủy Tiên

      oOo

Tình Nhỏ 

Ðừng cong môi giận hờn nữa nhé!
Xuân nõn nà đang chúm chím cười
Ta như hoá trẻ thơ mười tuổi
Diện áo hoa đi khoe khắp nơi

Thì ngọt ngào câu thưa, câu dạ
Mứt bạn bè ngon đến nao lòng
Mừng tuổi nhau nụ cười xinh quá
Ta lặng người đi giữa phố đông

Trước xuân ta cũng thành thi sĩ
Rưng rưng ôm trọn cả đất trời
Tóc em sóng sánh trong trí nhớ
Ta đã yêu rồi đó, xuân ơi!

Ð.T.H

Nguyễn Tiến Dũng sưu tập

Dậy Thì

Xa thì xa. Người cũng thật xa
Chị có về bàn chân bỏ guốc
Giòng sông đêm trăng thở dài não nuột
Dấu chân rồi cũng xóa. Nằm im
Chị có về trăng muời sáu trăng lên
Một giọt sương cũng lạnh mình lóng lánh
Hay giọt lệ của một thời con gái
Hay giọt vui của tuổi chớm hoa xuân
Mười sáu trăng tròn hồn chị bâng khuâng
Ðêm ra tắm ngoài bến sông im vắng
Chiếc gáo dừa. Múc trăng. Trăng động
Giòng suối trăng lai láng cả bình nguyên
Ai khỏa thân lồ lộ cả trăm miền
Chị có thẹn vì trăng nhìn trên lá
Khi chị về gió len bờ khe hạ
Mơn man từng nụ thắm, mơn man
Khi chị về em quá ngẩn ngơ
Cho em gởi theo vầng trăng kỷ niệm 

Trần Hoài Thư

ngày mưa giữa nắng

giữa hai mùa nắng trổ
đây, một chỗ ta ngồi
thả tình theo sóng dỗ
ngày mưa đổ lên đời

mai, về qua phố, lạ
tìm một chỗ dừng chân
mai, rời xa, phố cũ
mưa bùn lấm gót chân

từ đông nghị

Ký Ức

giấc mơ không đến trong đêm
em thức giấc
anh vẫn còn im lặng

mi mắt sưng nặng
còn nhớ giọt nước mắt hôm qua
anh uống cafe
khói tan vào không gian lạnh
mắt em cay

mái tóc chải vội ở ngã tư đèn đỏ
không có gương
anh ngồi bên cửa sổ
mắt đăm đăm nhìn vào xa vắng
trên một cành cây thấp
đôi chim vừa xa nhau
đèn xanh
em bật khóc

Mây 

5/96

Nụ Hôn Của Ðất

Hương nào thơm buổi sáng
Dịu ngọt như làn môi
Nụ hôn nồng của đất
Thơm suốt cả một đời.

Cuối Con Ðường

Phía cuối con đường khung trời tối sáng
Treo trên đầu một mảnh trăng thanh
Vài chùm sao như chùm quả trong lành
Trong mắt ấy - Ðể dành theo năm tháng.

Tôn Thất Hưng

tản mạn về thơ tự do 

người tài xế mặc áo đen
chiếc xe hàng vắng
mưa xứ nắng buồn dậy muộn
tình nhân thở dĩ vãng vuốt ve
không đa đa siêu thực
thẳng thắn
khởi từ ca dao sang tự do
Thanh Tâm Tuyền

1.
cô đọng.
cô đọng.
cô đọng.

2.
hãy đọc lớn cho chính mình một bài thơ tự do.  ngừng ở những dấu phết, dấu chấm (lâu hơn), và lúc câu thơ xuống hàng (gẫy gọn).  đó là lối dễ đọc thơ tự do nhất.  vì thơ sẽ dễ cảm hơn nếu ta nghe được nó. 

khi đọc thơ-có-vần trong im lặng, có thể nghe bài thơ trong tư tưởng.  vì vần thơ. 

thơ tự do khó nghe trong im lặng.  nghe được thơ – là chìa khóa cho những người mới đi vào cõi thơ, nhất là thơ tự do, sáng tác hay thưởng thức. 

sẽ thấy, có khi ta không hiểu hết ý nghĩa hay cách dùng từ của tác giả, nhưng khi ta thật sự nghe bài thơ thì ta sẽ cảm bài thơ hơn.

từ cảm nhận đi đến tự hiểu là lối vào của cõi thơ tự do. 

3.
cõi xúc cảm của thơ tự do không là những tiếng sóng đều đặn vỗ vào bờ, những âm ba vang lên nhịp nhàng giữa đêm ngồi im lắng nghe.

cõi rung động của thơ tự do là tiếng một nhánh cây thình lình bị đạp vỡ trong thinh lặng tuyệt đối của rừng sâu.

không là tiếng chim hót chào buổi sáng, mà là tiếng thét của loài quyện điểu trước khi lao mình vào bụi gai. . những tiếng thét nghe ra cùng lúc ấn tượng thành hình trong tư tưởng.

vỡ òa.
nghiệt ngã.
khốc liệt.
tàn nhẫn.
bàng hoàng.
chấn động.

4.
cái đẹp của thơ tự do không chỉ nằm vào sự đến của rung động. . tuyệt vời hơn, cái ngây ngất của nó nằm trong cái cảm giác còn ở lại khi những chấn động đầu tiên đã qua.

hãy ví như vầy –
thơ văn có nhiều loại, như rượu. nhiều cách uống.
nhiều hình dạng của ly cốc - để rót vào, để chứa đựng, để chuyên chở. 

thơ tự do không phải là loại rượu ta uống từng nhấp nhỏ, hay cầm chai tu ừng ực. . nó là một loại tequila cực mạnh. . rót ra từng ly, uống.  mỗi ly nốc vào cho cạn trong một ngụm, với muối, chanh và con trùng –

ôi, những con-sâu-thơ-của-rượu!...
ngay sau đó –
tai lùng bùng,
tim đập mạnh,
mặt nóng ran,
phổi khó thở.
sau đó nữa –
nhắm mắt lại
nghe cái ấm lan dần ra
thân thể,
nếm vị cay và ngọt còn đọng lại trên môi,
hôn cảm giác tê tê trên đầu lưỡi...
choáng váng.
đê mê.

mỗi một ly uống vào là một cơn say trọn vẹn. . tuyệt đối. . nhưng không bao giờ là say khướt đến độ không còn biết mình mang cảm giác gì ở những ly sau.

5.
nếu đã nghe tiếng thân cây vỡ trong rừng sâu.
nếu đã cay (và say) (và ngây ngất) được với một cốc tequila.
nếu thấy được tia chớp lóe lên trên nền trời mây đen.

sau đó là tiếng sấm chấn động vạn vật.
và đừng bao giờ hỏi
cái gì ở lại:  tia chớp hay mây đen?  tiếng sấm hay chấn động?
mà nhập tâm được huyền diệu tuyệt đối
của quyền năng tạo hóa,
của uy lực thiên nhiên,
của thiên đường sáng tạo,
của điạ ngục duy cảm.

thì bài-thơ-tự-do-để-tản-mạn-về-thơ-tự-do này là sự-chết-đi-ngay-khi-vừa-ra-đời

của nó. 

npn

Cho Con Ngày Vào Trường Thuốc

con thi trường học mẹ thi trường đời
ca dao

Cuối cùng, ba năm  dự bị y khoa đầu tiên  của chương trình 7 năm   BS/MD con  cũng đã hoàn tất.  Những yêu cầu khắc nghiệt về Toán, Khoa học, Sinh Vật học, Anh Văn  con cũng đã vượt khỏi. Phải nói làm sao để diển tả hết nỗi vui mừng quá sức to lớn của  mẹ. Mẹ đã đứng yên trên hành lang của ngôi trường cũ, nhắm mắt lại. Mẹ đã cảm tạ. Cám ơn Đất đai thổ thần linh hiển. Cám ơn Trời Phật vô lượng từ bi. Cám ơn một đấng quyền năng tối thượng. Mẹ đã sống bằng niềm tin tuyệt đối. Bởi vì theo mẹ, không thể ngờ một ngày một đứa bé tỵ nạn, từng mở đôi mắt hãi hùng trước những tên cướp biển, hay mang chiếc school bag đi đến trường cô độc không mẹ không ba, trong cái khu đầy tội ác nhất của thành phố, bây giờ, nó đã trưởng thành, đã thêm một lần vượt qua một chặng đường thử thách, để bắt đầu lao vào vùng ánh sáng. Mẹ như thể một người mộng du. Niềm vui cứ bềnh bồng như những áng mây trắng trên bầu trời xanh nõn. Bên cạnh niềm vui là niềm hãnh diện. Hãy tha lỗi cho mẹ. Trong đời sống lưu vong cô độc này, ít ra, mẹ vẫn còn có một chút gì để bấu víu.

Con đang bận rộn với bạn bè trong giờ chia tay. Ngôi trường xôn xao cùng một ngày cuối khóa. Bạn bè bịn rịn. Phụ huynh giúp mang những vật dụng xuống lầu. Những tấm thảm được bỏ vào thùng rác. Hàng xe chờ đợi ở dưới lầu. Rồi cánh cửa của căn phòng đóng lại. Rồi tất cả sẽ trở lại im lặng trong ba tháng hè. Rồi hành lang không còn nghe tiếng giày tiếng dép. Mẹ không phải là một phần tử của thế giới nhỏ bé này cớ sao mẹ lại bùi ngùi. Mẹ cũng đã từng có mặt ở đấy mà. Như mỗi cuối tuần mẹ lên thăm con, để quét lại chiếc nền nhà, rữa lại chiếc ly chiếc tách, xếp lại những bộ quần áo bề bộn. Mẹ cũng đã từng cầu cho đội banh của trường con thắng. Mẹ cũng đã từng đứng rất lâu trên hành lang nhìn xuống hồ để nhắm mắt. Và hôm nay hãy cho mẹ cảm tạ bởi vì những lời cầu nguyện của mẹ đã được đền đáp. Ba đã từng kể với mẹ về những người mẹ Nhật trong mùa thi tuyển vào Viện Đại Học Đông Kinh. Họ mang hương đèn và lễ vật đến cổng trường để khấn vái thổ thần ban cho con họ được may mắn. Sau ngày thi, lễ vật tràn ngập cổng trường.  Chúng đã nói lên lòng của bất cứ người mẹ nào trên quả địa cầu, dù từ một phần đất lạc hậu hay văn minh. lưu vong cô độc này, ít ra, mẹ vẫn còn có một chút gì để bấu víu.

Riêng phần ba, ba đã hiểu con đã tham dự vào một trận chiến cam go nhất trong đời. Đó là một trận chiến con không có hàng ngũ. Con chiến đấu trong nỗi đơn độc. Ba đâu có khả năng gì để hướng dẫn con, để dạy cho con biết về một qui tắc văn phạm Anh Văn, hay một thành ngữ cần thiết. Ngày xưa, nội của con, đã dạy dỗ ba đêm ngày, viết hàng trăm động từ Pháp văn, bắt ba phải trả bài hàng đêm, mà ba vẫn còn yếu hơi đuối sức. Ngày xưa ba đi học giữa bạn bè cùng một màu da, giọng nói, không hiểu là có những người xung quanh giúp đỡ tận tình. Nhưng bây giờ, ba thì bất lực. Từ lớp mẫu giáo, lớp một lớp hai, con đã có mặt trong một thế giới quá chừng xa lạ, bơ vơ giữa đám trẻ bản xứ, chữ Anh chữ Mỹ tội tình. Cầm lấy bàn tay nhỏ bé của con, ba đã dẫn băng qua đường, tập cho con quen với những đám mây bàng bạc, kể lại cho con nghe những ngày tháng tuyệt vời của tuổi học trò của ba. Lớp ba, con đi học, con bắt đầu hỏi đám mây bàng bạc là đám mây gì. Lớp ba, đám mây thì xa, hiện giữa hai hàng lầu cũ, vách tường vẽ bậy, lớp sơn này dập trên lớp sơn khác. Lớp ba, cái apartment tầng hai, nhìn xuống con đường có chuyến trolley nghiến bánh trên đường sắt, con mơ uớc ông già Noel mang về một đồ chơi tự động. Lớp ba, ba kê thêm ba viên gạch, để con có thể đứng ở trên, mở ổ khoá một mình. Và cũng từ lớp ba, con đã không còn được mẹ dẫn đi đến trường hay đón con về lại nhà như mọi lần nữa. Ba mẹ đã bận ở trường đời.

oOo

Cho phép mẹ được một lần nhớ lại. Bậc cha mẹ nào lại không vui khi thấy con mỗi ngày một khôn lớn. Những niềm vui nho nhỏ cứ tiếp tục nẩy nở theo từng chặng hành trình. Từ kiến thức, đến dáng dấp của đứa con. Từ mái tóc càng ngày càng xanh, và sự nghĩ suy càng ngày càng chín chắn. Từ khung cửa sổ nào ở cái slum cũ, con đã nhìn thấy những áng mây, để tâm hồn mỗi ngày một bay bổng, để con chim sâu con mỗi ngày một đầy đủ lông cánh cho một chuyến hành trình vạn dặm. Và từ lớp ba đến lớp 12, con chim ấy đã đứng trên sàn bục, đọc bài diển văn cho bạn bè và trường lớp vào năm cuối cùng của bậc trung học. Con chim ấy là con chim đầu đàn. Ngày ấy, ngồi bên ba, mẹ khóc rưng rức. Bao nhiêu nỗi cực khổ rồi cũng được đền bù. Bao nhiêu năm tháng chiến tranh tù tội rồi cũng được đền bù. Bao nhiêu giọt lệ lưu vong rồi cũng được đền bù. Người ta giới thiệu tên con. Con bước lên sân khấu. Dưới ánh đèn rực rỡ. Không thể ngờ một ngày nào, có một đứa bé, con của một tên được gán cho là ngụy quân, bây giờ đang có mặt tại nơi này, xa lạ đến độ sững sờ.

Người lính nhỏ không hàng ngũ đã chiến đấu và chiến thắng rồi. Những người ngồi bên cạnh trong buổi tốt nghiệp quay lại chúc mừng. Congratulation. Một đứa bé Việt Nam, bắt đầu bằng những thảm kịch, bây giờ bắt đầu bằng nỗi kiêu hãnh. Con nói với bạn bè. Con nói về tương lai. Rồi những tràng vỗ tay vang dội. Ba từ trong bóng mờ nhìn lên bục. Con chim sâu nhỏ bé, con sóc nhỏ dại khờ, tên lính nhỏ không hàng ngũ đang ở đấy, dưới vùng ánh sáng của những chiếc đèn trăm ngọn nến. Mẹ cầm lấy tay ba. Nó bạo dạn quá phải không anh. Em cứ sợ nó run khi đứng trước đám đông…

Bây giờ con đã trưởng thành. Trưởng thành để gởi những lá đơn chọn những ngôi trường ưa thích. Trưởng thành để viết những bài luận văn nhập học. Rồi những ngày chờ đợi. Rồi những cuộc phỏng vấn. Con tối tăm với những cuộc phỏng vấn. Rồi một đại học y khoa thuộc tiểu bang kêu con phỏng vấn vào chương trình đặc biệt. Ba lại chở con đi. Ba đã chờ ngoài phòng đợi suốt gần hai tiếng đồng hồ. Có lẽ bên trong căn phòng đóng kín cửa, người ta đang tấn công con, điều tra từng lời ăn tiếng nói và cả ý nghĩ của con cũng nên. Rồi con ra khỏi phòng, mệt lã. Họ phỏng vấn gì, con? ba hỏi. Con kể họ hỏi tùm lum. Họ hỏi con hãy nói về Dostoiveky, về lý do tại sao lại thích học y khoa, về nhạc Rap, về Việt Nam… Ba hỏi con trả lời thế nào về Dostoivky, con nói ông có lối hành văn phân tích sợi tóc thành mười, ông giáo sư gật gật đầu hoài. Còn câu hỏi tại sao con thích y khoa? Con nói con đã từ một đất nước nghèo như Việt Nam, và trong slum nên con hiểu hơn bao giờ sự cần thiết của bác sĩ bên cạnh những người bất hạnh. Con kể về cái kim không khử trùng, những y tá ngu dốt… Ba đã biết trong đầu óc của con đã nẩy nở những trí khôn, và tích lủy những kiến thức mà ba không thể ngờ nỗi. Rõ ràng, tuổi trẻ VN vẫn còn những bâng khuâng, thao thức về một nơi gọi là quê nhà, dù quê nhà chỉ là một cõi mù mịt, không một mãy may tình nghĩa, kỷ niệm.

Bởi vậy con hãy cảm ơn bởi vì con được lớn lên và được sống với cả một tuổi trẻ trọn vẹn. Con có thể bay cao, bay bổng, trong vùng trời mây xanh hoài vọng. Con có thể tiến lên, mà đôi chân chẳng còn bị vuớng vít bởi hoàn cảnh hay lý lịch gia đình. Con có thể nhìn thẳng về tương lai trước mặt để tiến tới, với con tim nhiệt tình của tuổi trẻ. Con hãy cảm ơn Đấng Quyền Năng Tối Thượng, vì con được có mặt tại nơi này. Con vẫn còn là một người may mắn.

Cám ơn con, bởi vì ít ra mẹ ba vẫn còn một niềm tự hào trong kiếp đời lưu vong. Cám ơn con, bởi vì, giờ này, bên nội ngoại ở quê nhà, đang nhìn tấm hình của con, mà hãnh diện rằng, từ căn nhà này, vào một đêm 15 năm về trước, có một đứa bé, con của một người gốc ngụy bán cà rem dạo bây giờ đã thực sự  bước vào trường thuốc.

Trần Hoài Thư

Rau Cỏ

Thành phố tôi đang sống có tỷ lệ cao người Á Châu như Nhật, Tàu, Phi,đại Hàn và Việt.  Có nhiều khu condo hay townhouse dân Á sống chung đụng nhau.  Nhìn bên ngoài nhà nào cũng giống như nhà nào nhưng liếc sơ qua sân sau tôi có thể đoán đúng biết nhà phe ta hay không.  Ít khi sai vì dễ quá, trên mảnh vườn nhỏ xíu trong sân mọc xanh um những đám raụ  Có nhà chỉ trồng vài bụi rau húng, rau răm cho vui.  Có nhà trồng thêm vào đó rau quế, rau diếp câ  Và lại có nhà trồng vài cây ớt, dăm bụi sả chen chúc với rau nhìn thật mướt mắt.

Hình như trên quả địa cầu nếu so sánh với các giống dân khác thì anh châu Á chịu khó ngốn rau cỏ nhiều thì phải.  Và trong vòng dân Á với nhau thì có lẽ dân Việt mình duy nhất tiêu thụ một số lượng rau kha khá hàng ngày.  Thử nhìn vài nước cùng lục địa mà xem.  Anh Tàu nấu thức ăn đầy dầu mỡ, rau thường là cải làng hay bắp cải nhưng đều luộc chín trước khi xơi.  Anh Phù Tang khoái cá dùng đồ biển làm chuẩn, rau cải ít thấy mà rong biển rau câu bắp cải đầy tràn.  Anh củ  Sâm cũng hơi tương tự duy có thêm kim chi xuất hiện dài dài trong mỗi bữa ăn.  Còn các anh Lào, Thái, Cam Bốt thì tôi không rành lắm nhưng đoán chắc họ không tiêu thụ rau nhiều hơn người mình đâu.

Bạn nghiệm lại coi.  Nếu ăn phở mà không húng quế ngò gai thì tô phở mất ngon hết phân nửa phải không ạ; thịt gà luộc vị ngon hơn nhờ lá chanh hoặc rau răm; đùi ếch xào cà ri không thể thiếu lá tía tô; canh chua thơm cá lóc thiếu rau ngổ (hay còn gọi là mò om) thì hỏng bét; tô bún riêu thiếu rau muống chẻ và kinh giới thà tốt hơn đừng ăn; bún chả, bánh xèo phải có xà lách, rau húng, rau ngò kèm theo mới đúng cách; chả cá mà thiếu rau thì là ôi thôi hỏng kiểu; nem nướng phải có lá hẹ đi đôi cho xứng; chả giò thiếu húng quế thì mất vuị  Bạn thấy không.  Tôi có thể kể dài dài các món ăn chơi quê hương mà đa số món nào cũng có rau đi theo để tăng phần khẩu vị.

Nhưng không hẳn rau kèm với món ăn chỉ làm tăng hương vị không thôi.  Tiền nhân đã nghiên cứu tìm hiểu những lá rau này gốc là những vị thuốc.  Ăn kèm với thịt thà để dung hoà với nhaụđể tôi ví dụ vài thứ bạn nghe.  Phở bò ăn vào nhiều mỡ béo khó tiêu, thế nên hành chua  rau quế đi theo sẽ giúp tì vị giải bớt chất độc no hơi.  Thịt gà luộc ăn nhiều phát nhiệt, lá chanh có tác dụng hạ nhiệt thông phế giảm đờm.  Và hột vịt lộn (balut) mà mấy anh Phi mê mệt.  Món này nổi tiếng bổ dưỡng trợ dương nhưng mấy anh Phi chỉ biết cái luộc chín rồi nốc vô bao tử thôịđến ta các cụ cho ăn kèm với rau răm, vừa ngon miệng vừa tăng thêm tính âm hàn kềm hãm tính bổ dương lạị  Mực xào ruốc là món ăn ngon nhưng càng khoái khẩu hơn khi nấu chung với rau cần, vì món này mặn mòi tăng huyết áp dễ dàng nhưng may quá có rau cần kềm hãm lại ngaỵ  Như thế đấỵ  Các cụ nói ăn nên thuốc cũng vì lẽ đó.

Tây Phương gần đây mới bắt đầu khám phá ra lợi ích của những loại rau mùị  Họ đang bắt đầu nghiên cứu xem mỗi loại lá cây có tác dụng gì đối với mỗi mầm bệnh.  Tinh dầu rút ra từ những loại lá, rễ hay vỏ cây nào có thể chữa hay ngừa bịnh tật.  Gần đây nhất là công trình khám phá ra nhựa ép từ một loại vỏ cây hiếm đã giúp các y sĩ chữa khỏi bịnh ung thư tử cung một dạo đã rình rang trên các đài truyền thanh truyền hình.

Duy có điều tôi thắc mắc.  Từ ngàn năm trước ông cha đã hy sinh rất nhiều để mở mang và giữ gìn bờ cõi.  Nhưng có ai nghĩ là tiền nhân cũng có thể đã bỏ mạng lãng xẹt sau khi nhâm nhi lộn phải lá độc trong tiến trình gạn lọc và khép loại các loại rau cỏ, để giờ đây hậu sinh mới có một gia tài rau phong phú như thế này không?  

Những ai từng đi hướng đạo, hay đã từng ở trong quân đội lúc học môn mưu sinh thoát hiểm chắc còn nhớ mấy trưởng hay huấn luyện viên dặn.  Rằng đi lạc trong rừng cạn thức ăn, ngoài những củ, trái hoặc lá mình biết thì tốt, bằng không cứ xem thứ gì mà chim hoặc khỉ vượn ăn được thì mình cũng có thể đào hái lấy để ăn.  Nói nghe dễ chứ có những thứ thú vật đớp thì không sao nhưng người xực vào bị  Tào Tháo đuổi là cái chắc.  Các bạn nghĩ tôi thắc mắc có đúng không?

Các cụ thường nói "Đói ăn rau đau uống thuốc".  Thâm thuý thật.  Ăn rau hàng ngày là đã như phòng bệnh rồi.  Chỉ khi nào bệnh nặng quá mới phải uống thuốc chữa thôi.  Và  bạn ơi.  Có những lúc ta ngồi ngất ngưởng thưởng thức món ngon vật lạ trong bữa tiệc chén chú chén anh.  Tay đũa nhón miếng lòng lợn chấm mắm tôm tay ngắt vài cọng rau thơm rau mùi cho vào miệng đưa thêm hương vị.  Ôi dà, sao miếng ăn bỗng ngon thêm thập phần.  Nhấp thêm ngụm rượu khà một tiếng ta nhìn thế giới nhân sự chung quanh càng đáng yêu xiết bao.  Phải không bạn hiền ??

Phú Lê

(06/07/96)

Chuyến Tàu Xuyên Bắc

Em đã đến vùng Bắc phương tuyết phủ
Vào đời ta men đủ một cơn say

Có  những câu  chuyện nói  về đời  sống của  thế giới bên kia.  Chuyện có  thể có  thật, hay tưởng tượng, nhưng đặc điểm của những  chuyện "ma" hay, là chúng phải có khả năng tạo một không khí lạ lùng, đưa người nghe hoặc người đọc vào một khung cảnh khác.   Cái không khí kỳ quái đó, tôi đã cảm thấy ở  Nhật Bản,  lâu lắm rồi,  lúc còn là  du học sinh  ở  Ðông Kinh.

Mùa Ðông năm ấy trong căn phòng 6 chiếu ở khu Higashi Nakano, bọn tôi  lại hội họp ăn chung  vào chiều cuối tuần đầu năm như thường lệ.  Khung cảnh và xã hội của nước Nhật vào mùa Ðông rất lạ lùng, người xa nhà  hay có  cảm giác  cô đơn và sợ hãi, dễ  đưa đến  những tuyệt  vọng, chán  đời, tự sát.  Ðể  đối  phó lại  cơn buồn  xa xứ,  lạc lõng, chúng tôi như  những con  thú e  ngại trước  cơn lạnh  giá, tìm đến nhau, mỗi đứa mang theo một món đồ, để nấu ăn chung.

Chúng  tôi gồm  tám người.  Căn nhà  tôi ở trọ có năm sinh viên Việt Nam.  Hai anh qua  học tu nghiệp tiến sỹ, là  anh Tu và Bùi, một anh  năm thứ hai  đại học tên là Hòa, hai thằng trẻ nhất, tôi và Gia, mới vừa vào năm thứ  nhất đại học.  Ba anh khác học năm chót bậc cử nhân,  đều ở gần trường của chỗ nhà anh Thông, ở cách  chúng tôi khoảng 1 tiếng  xe điện, hai anh  kia, An  và Minh,  học tại  trường Ðông  Kinh Nông Nghiệp, ở một vùng đã xa khu trung tâm, vắng người Việt.

Năm đó  trời rét căm căm,  tuyết đổ ngập đường xá, đến nỗi nhiều ngày  máy bay bị cấm đáp xuống phi trường vì bão.  Căn  nhà chúng tôi ở nằm dưới chân cầu, hai đường vào liễu rủ, nay tuyết rơi phủ  cành cây.  Hai bên lề  đường đóng băng trơn như đi trên đâ  Chiều đó, không có một bóng người nào ngoài ngổ Cảnh tượng hiu hắt, một bề đen của bóng tối,  một bề  sáng của  tuyết, hai  màu sắc  tương phản, nằm kề bên nhau như rình rập, thủ thế.

Chúng tôi sáu người co ro  trong cái lạnh, rét đến nỗi hai cái lò sưởi gaz không đủ làm nóng.  Hai anh An và Minh đến trễ đã một tiếng.  Bỗng chúng tôi nghe tiếng người chạy ngoài hàng hiên,  rồi tiếng gõ cửa vội vã, tôi ra  mở cửa, mặt anh An trắng bệch như hết máu.  Quần áo xốc xếch, tôi thấy cả vết bẩn trên áo coat của anh, chắc anh đã té ở một đoạn đường trơn.   Anh lắp bắp:

- Thằng  Minh bị ma bắt rồi các ông ơi, coi này, quyển sổ tay của nó...

 Anh Bùi tới cầm quyển sổ, bìa hơi ướt, chúng tôi, kẻ gỡ áo coat cho anh, kẻ đi lấy nước trà nóng để  anh uống, nhưng tất cả đều hoang mang.

Hai anh An và Minh đều thuộc mẫu người đứng đắn, không hay đùa giỡn bậy.

Anh  Bùi  chờ  mọi  người  ngồi  xuống im lặng, mở  quyển sổ,  lên tiếng đọc,  giọng cắt quãng  vì xúc cảm:

" Ngày mồng hai, tháng giêng năm 1973,

Lạnh  quá, sao  năm nay  lạnh thế  này, tuyết phủ tất cả, cô đơn!  Nhưng mà sao  con người lại phải cần có nhau?  Cần tụ họp như một bầy thú.  Cá nhân có đủ  can đảm để đối chọi với sự yếu đuối của mình hay không?

Giao  thừa năm  nay, tôi từ chối chạy trốn cái giá lạnh, cái yếu đuối, cái  cần thiết tụ họp.   Ngược lại, tôi quyết định đi tìm cái giá  lạnh tột cùng, cái cô  đơn thật thụ, tôi sẽ lên  miền Bắc nước Nhật,  làm một  chuyến đi  cuối năm, một mình lên xứ tuyết.  Một mình trong cái  giá lạnh xa lạ xem sao.  Ðã đến lúc phải nắm và chận hai cái sừng con trâu điên lại, không thể quay lưng mà chạy mãi.

Khi đến nhà ga Ueno, tôi  bị lỡ mất một chuyến tàu lên tỉnh Aomori  miền Bắc.  Thật ra, tôi  có thể chạy kịp,  nếu không bị ngăn lại vì phải đỡ cho một thiếu nữ chạy cùng, nàng bị vấp chút  nữa là ngã xuống trước đầu tầu một chiếc xe điện đang từ từ chạy vào bến.

Tôi chỉ còn  kịp nắm vội cánh tay nàng kéo lại, cái kéo  quá mạnh nên cằm nàng đập  vào vai tôi.   Một vết máu  nhỏ ứa trên  làn môi nàng.  Chúng tôi chắc chắn là trễ chuyến này, sau đó chỉ còn một chuyến chót lên miền Bắc vào đêm 31

tháng 12.

Thật vậy, chuyến tầu lỡ của chúng tôi đã rúc còi rời bến, và chúng tôi đành phải chờ chuyến tới.

Tôi dìu người thiếu nữ  lại một băng ghế và lấy khăn  tay đưa cho nàng lau môi.  Một khuôn mặt đẹp tuyệt  trần, nhưng  nhợt  nhạt,  có  lẽ vì sợ.  Sợ đến nỗi, khi  tôi chạm  vào tay  nàng, để lấy lại chiếc khăn tay, tôi có cảm giác như thọc tay vào một thùng nước đá.

Tôi mê người con gái ấy ngay phút nhìn rõ mặt nàng, một sức mạnh quyến rũ không  hiểu nổi, một niềm hạnh phúc,  bình an không  lường khi được  ngồi bên nàng.   Và  lạy trời đất, hình như nàng  cũng có cảm tình với tôi thì phải.

Tôi và nàng không nói một lời về  cái tai nạn tí nữa gây thành thảm trạng vừa rồi, không cả một câu cảm ơn khách sáo, điều rất là ngạc nhiên nơi một người con gái Nhật Bản.

Chúng tôi trò  chuyện với  nhau, như  hai người  bạn thân từ lâu, nàng hiểu  tôi và thông cảm như không bao giờ tôi có thể mong, vì không có thể tin là một sự cảm thông hoàn toàn giữa hai cá nhân khác văn hóa có thể hiện hữu.

Nàng tên  là Aoki, con gái duy nhất của gia  đình một nha sĩ đã về hưu, tại Fukushima, nàng đang theo học vẽ kiểu mẫu quần áo tại Ðông  Kinh.  Năm nay, vì ở lại dự một bữa  tiệc thân hữu, nên nàng  về nhà trễ hơn mọi năm khác.

Cũng may, nhờ  vậy mà chúng tôi quen  nhau.  Sau khi trò chuyện,biết là tôi chưa  định rõ chỗ  đến, nàng ngỏ  lời mời tôi tới  đón giao  thừa và  tân niên với  gia  đình.  Dĩ nhiên,  không  còn  một nỗi sung sướng nào cho tôi hơn, là lên tiếng nhận lời.

Chuyến tàu  cuối năm đưa  chúng tôi lên  miền Bắc, thoạt đầu còn đông đảo người, nhưng  họ xuống tầu dần dần, cho đến khi chúng tôi gần đến tỉnh của nàng thì  chuyến xe đã trở nên rất vắng.  Ðể  làm nhẹ con  tầu, người ta đã cắt dần dần những toa tầu trống sau mỗi ga lớn.

Trời  đã tối  khi chúng  tôi đến  ga Fukushima.  Tỉnh bé, người dân  lo về nhà chờ giao  thừa.  Chúng tôi không có thể đón xe nên  đành phải đi bộ  băng qua một cánh đồng rộng để đến nhà nàng.

Ðược đi  kề bên một  tuyệt thế mỹ  nhân mà mình yêu , tôi không còn cảm thấy lạnh.  Nhưng tôi có cảm giác xa lạ  trên con đường vắng không một bóng sinh vật, gió hú  qua những cành cây, những cuộn  bông tuyết to bay  vờn trong không gian, và hai chúng tôi bé nhỏ giữa cánh đồng trắng  toát.  Nàng đi đứng trên tuyết có vẻ thoải mái hơn tôi nhiều.  Lúc đó, tôi không lấy làm ngạc nhiên, vì nghĩ rằng nàng là một người sinh  trưởng tại vùng  núi tuyết, đã  quen đi lại trong những hoàn cảnh tương tự.

Tiếng chuông giao thừa từ một ngôi chùa rơi vào khoảng không, lẫn cùng tiếng gió.  Tôi  quay qua nhìn nàng, Aoki mỉm cười lạ lùng:
- Người ta bảo  vào ngày thứ ba trong  năm, cũng đúng 12 giờ đêm, tiếng chuông  này sẽ đưa những oan hồn về lại cõi âm.  Nhưng đêm  nay giao thừa, hồn oan bây giờ  được về  quê nhà ăn tết  với tiếng chuông này đây.

Tôi không trả lời, ngây  ngất trong nét cười bí ẩn huyền hoặc của nàng.

Chúng tôi đi khoảng gần một tiếng mới tới nhà của Aoki.   Ðó là  một căn nhà lịch sự,  hơi khuất nhưng đẹp và sang.  Chúng tôi không muốn làm  phiền bố mẹ  nàng,  và cũng  muốn gây một ngạc  nhiên cho ông, bà nên đi ngay vào khu nhà khách phía sau.

Aoki thu xếp chỗ nằm cho tôi, chào từ giã và  hẹn gặp lại vào sáng ngày hôm sau.  Thay xong quần áo, tôi ra đứng bên cửa sổ, nhìn ra phía  cánh đồng chúng tôi vừa băng ngang.  Một màu trắng mênh mông, và tôi còn thấy dấu giầy trên tuyết của tôi để lại trên đó,  nhưng lạ  lùng thay,  đó là dấu chân  của một người đi mà thôi.  Tôi  hơi mệt  nên nghĩ là mắt mình không  phân biệt rõ  trong bóng đêm,  hay vì vết chân của nàng quá nhỏ nên tuyết đã lấp thật mau.

Sáng hôm sau, tôi dậy sớm vào khoảng 6 giờ sáng, thay quần áo, chờ mãi mà không thấy ai.  Nóng ruột muốn gặp lại Aoki, tôi lên nhà trước gõ cửa, và gặp hai ông bà già ra mở.  Ðoán là bố mẹ nàng, tôi tới chào hỏi hai cụ, chúc tết, và giải thích sự có mặt của mình.

Hai ông bà sững sờ nghe tôi kể chuyện, rồi im lặng một lúc khá lâu.  Sau đó, dẫn tôi lên nhà trên, chỉ cho xem tấm hình một thiếu nữ trên tủ, tôi nhận ra ngay là hình của Aoki trong bộ áo kimono rất đẹp.

- Con gái của vợ chồng già đã mất vào đêm giao thừa cách đây 7 năm, vì  bị xe điện cán  ở nhà ga Ueno.  Nghe  cậu kể chuyện,  già tin lời  cậu, vì sau khi Aoki mất, có nhiều người trong vùng khẳng quyết là vẫn thấy Aoki đi một mình trên cánh đồng này, vào những ngày đầu năm có bão tuyết.

Tôi thấy rợn lên ở xương sống, và muốn về ngay lại Tokyo.  Nhìn lên trên tủ, bức tranh của Aoki lúc này hiện lên như người  thật, nụ cười lạ lùng, quyến rũ, cặp mắt như theo dõi nhìn tôi không rời, dưới mọi góc cạnh.

Tôi từ giã hai ông bà,  rồi đi vội ra phố thuê nhà trọ.  Sáng mồng hai tôi về lại Ðông Kinh, trên sân ga ngồi chờ, tôi mua một bao  quít để ăn cho đỡ khát nước.

Lúc ngồi ăn quít trên xe,  lấy khăn ra lau miệng, tôi bàng hoàng khi thấy rành  rành vết máu  lẫn vết son còn lại trên chiếc khăn tay.  Vết máu còn tươi rói, đúng  là sự thật, không  thể là  một ảo giác, hay trong một giấc mơ.  Ðúng là tôi đã gặp Aoki.

Trở lại Tokyo chiều nay, tôi ngẫm nghĩ lại từng giây phút của hai ngày trước.  Tôi cảm thấy là chắc chắn Aoki có thật, đến giờ  đây, tôi thấy mình có thể bị lừa vì nhiều khi bố mẹ  của Aoki  thấy tôi là người ngoại quốc nên bịa chuyện, cho tôi sợ mà rút lui.   Nhưng khi nhớ lại câu nói của nàng khi nghe tiếng chuông chùa khai  niên, và dấu chân của  một mình tôi trên tuyết, tôi lại thắc mắc trở lại.

Tôi đã  ráng nằm ngủ  để quên đi,  nhưng căn phòng như không còn là của tôi nữa.  Tiếng gió rú càng như  kêu gọi, ánh mắt của Aoki như hiện hữu khắp nơi.  Tôi không thể chịu đựng được nữa, tôi phải đi gặp nàng, dù nàng là người thật hay hồn ma.

Và tôi phải đi ngay vì theo lời nàng đã nói về hồi chuông giã biệt  ngày thứ ba đầu năm vào  12 giờ tối, đó là hồi chuông  giã từ  của cõi dương và cõi âm, chúng tôi chỉ còn mấy tiếng để gặp nhau.

Tôi để lại  những lời này cho các  bạn, cùng điện thoại của hai cụ Morihito ở Fukushima,  nếu tôi không về kịp  kỳ hẹn đầu  năm, xin các  bạn hãy liên  lạc số trên để biết tin tức của tôi.

Shinen Akemashite Omeideto Gozaimasu (Chúc mừng năm mới)

Thân,
Minh"

Anh An móc túi ra một  chiếc khăn tay trắng, mở rộng ra:
- Ðây  là cái khăn mà Minh đã để trên bàn, cùng với cuốn sổ tay này.  Sáng nay khi tôi qua nhà Minh rủ  Minh xuống đây như đã  hẹn, thì thấy giòng chữ dán ngoài  cửa, chỉ chỗ dấu  chìa khóa  và cho biết có viết nhắn lại cho chúng ta trong cuốn sổ.

Chúng tôi chuyền cho nhau xem chiếc khăn, tôi thấy rõ ràng có vết máu còn sót, nhưng màu đã hơi nâu.

Sau đó, chúng tôi bàn tán nhau không biết có nên báo cảnh sát ngay hay không?  Cuối cùng chúng tôi đồng ý để anh  Bùi liên lạc với cụ Morihito  để hỏi thăm, còn anh An đề  nghị sẽ vào  phòng thí nghiệm ở trường ảnh ngày mai  để phân tích vết máu trên chiếc khăn, so với mẫu máu của anh Minh mà anh có lưu giữ khi hai anh còn nghiên cứu  chung về bệnh di truyền nơi người Ðông Nam Á.

Buổi  họp đầu năm tan sớm vì  biến cố  ấy, và chúng tôi hẹn gặp nhau lại  ba ngày hôm sau để giải quyết vụ anh Minh.

Khi mọi người đã ra về,  tôi nán lại phòng anh Bùi để chờ xem kết quả của cú điện thoại.  Anh Bùi lên  trên phòng chủ nhà quay số,  tôi đi  theo đứng chờ, thấy anh hỏi vài câu, chăm chú nghe với vẻ mặt biến sắc, cám ơn rồi gác máy.  Anh nói với tôi:

- Người cầm máy đầu kia đúng là cụ ông Morihito, cụ xác nhận đã gặp một người Việt Nam và mọi chuyện xảy ra sáng hôm mồng một vừa  qua giống như Minh đã thuật.  Có điều, cụ không gặp lại Minh từ hôm đó đến giờ.  Ngoài ra, cô Aoki, con cụ, quả thật đã chết cách đây 7 năm rồi.

Ba ngày hôm sau, anh An đem kết quả phân tích vết máu về, anh khẳng quyết là đó không phải là máu của anh Minh, tuy rằng đúng là máu người.  Có điều lạ lùng là tuy mới vài ngày mà vết máu trên khăn đã chuyển sang màu đen đậm như đã khô từ lâu lắm rồi.

Chúng tôi chờ thêm vài  ngày mà vẫn  không thấy anh Minh trở lại, quyết định  lên toà Ðại Sứ thông báo về việc anh ấy mất  tích.  Nhưng cả bọn đều đồng ý với nhau là không tiết lộ về  việc chiếc khăn tay, và câu chuyện của chuyến tàu đêm Giao Thừa lên hướng  Bắc.  Chúng  tôi, phần không muốn bị coi là những kẻ  điên, phần tôn trọng bạn và  gia đình hai cụ Morihito, không  muốn gây  những ồn  ào dư luận, nên giấu những bí mật  ấy mãi trong  lòng, một bí mật đã chôn kỹ nhiều năm.

Hai  tang chứng  là cuốn   sổ tay  và chiếc  khăn đã được gửi trong hành lý của  anh Minh về gia đình anh ấy ở Quy Nhơn.

Phạm Thế Ðịnh

(18/01/95)