VĂN HỌC NGHỆ THUẬT Liên Mạng

vhnt, số 32

22 August 1995

Đây là một bài học thuộc lòng tôi còn nhớ cùng với bài Anh Hùng Vô Danh của Đằng Phương đăng hôm nọ.  Tôi không nhớ tên tác giả cũng như tựa đề.  Bạn nào biết xin bổ túc giùm.   Không biết các lớp học tiếng Việt ở ngoại quốc có giờ giảng thêm về quốc sử hay không, cho người lớn cũng như cho các em nhỏ.

Đỗ Danh Đôn sưu tầm

Thơ Ái Quốc 2

Những buổi sáng vừng hồng le lói chiếu
Trên non sông làng mạc ruộng đồng quê
Chúng tôi ngồi yên lặng lắng tai nghe
Tiếng thầy giảng khắp trong giờ quốc sử

Thầy tôi bảo các em nên nhớ rõ
Nước chúng ta là một nước vinh quang
Bao anh hùng thủa trước của giang san
Đã đổ máu vì quyền lợi dân tộc

Các em phải đêm ngày chăm chỉ học
Để sau này nối được chí tiền nhân
Ta chắc rằng sau một cuộc xoay vần
Dân nước Việt là dân Hùng Việt

Ta tin tưởng không bao giờ tiêu diệt
Giống anh hùng trên sông núi non sông
Trên những trang lịch sử bốn ngàn năm
Đầy chiến thắng đầy vinh quang hạnh phúc.

Đằng Phương

Mối Tình Cửu Long

Cửu Long ơi, vào tiết lạnh tháng mười
Khi chớm động ngọn gió mùa đông bắc
Giọt sương chiều rơi thấm ướt đường thôn
Khi bâng khuâng vừa hé nở bên hồn
Ðó là lúc mở đầu mùa dạ hội.

Trống bập bùng từ làng xa vọng lại
Theo gió chiều gởi hẹn tới trăng sao
Ánh lửa vui như ngàn đoá hoa đào
Nở cho thắm kẻo mùa "bun" chóng cạn (1)  

Sân chùa rộng vốn là nơi kén bạn
Giữa những chàng trai lịch với giai nhân
Gặp nhau đây dù chỉ mới một lần
Tình đã bén sau đôi giờ trò chuyện.

Qua tiếng hát xen giọng khèn rung chuyển
Giữa đêm Lào trĩu nặng ý yêu đương
Dưới trời sao trong khói thuốc nhoà sương,
Với tiếng trống bập bùng như nhạc đệm
Bao năm qua vẫn một niềm lưu luyến...

Cửu Long ơi! Với dòng nước mau son
Suốt độ mưa, rồi trở lại xanh rờn
Khi nước rút khỏi mạn bờ cao ngất...
Vào tiết lạnh tháng mười trời xanh ngắt,
Khắp không gian thơnm thoảng mật ong ngàn
Vườn xanh tươi, trĩu hương bưởi, hương lan,
Kết hợp lại thành hương tình bát ngát...

Mỗi khoé mắt mỗi nụ cười đều nồng say dào dạt
Nhu Hoá Công hằng xây đắp tình yêu
Trên giải giang sơn hiền hậu mỹ miều:
Một đất mộng với tiếng cười, tiếng hát,
Một khối tình chất phác
Tỏa bao la như sóng nước Cửu Long
Hiền hậu như hương lúa thoảng trên đồng

Niềm thương nhớ dồn vào những âm thanh tha thiết
Nàng Som Sỷ, Sảo Ðuông Chăn, Khăm Lịch
Em Bun Hương, Cẳn Hả, Chắn Thạ ly,
Cứ mỗi tên là một mối duyên kỳ
Không nồng cháy nhưng ngàn đời còn nhớ mãi.

"Mẹ ơi! Con đã lại."
Con là ai ? Chỉ một khách viễn phương
Ghé vào đây vì trót lỡ độ đường

Ðêm vừa tới mà hành trình còn xa tắp

"Mời con lên nghỉ mệt,
Chiếc khăn đây, con xuống bến Cửu Long
Em Khăm Nuôn sẽ chỉ lối ra sông
Rồi lát nữa cả nhà sẽ chờ con dùng bữa."

Cơm xong rồi, Khăm Nuôn quay tơ bên đuốc nhựa,
Khách phương xa ngồi đối diện tâm tình
Ðường trong làng tràn ngập ánh trăng thanh
Và không khí ngạt ngào hương dạ nguyệt
Qua lớp cỏ cây um tùm óng biếc
Ánh "cà boong" chứng giám khúc giao duyên (2)
Và đó đây nghe văng vẳng tiéng khèn
Một khúc nhạc tình ngàn đời còn tha thiết...

"Mẹ ơi ! Con giã biệt
Con ghi sâu ơn trọ đỡ một đêm
Mong mai sau sẽ có dịp báo đền
Khi trở lại cùng mẹ cha và em gái..."

"Chúc con đi may mắn và lúc nao trở lại
Nhà mẹ cha vẫn mừng rỡ đón con
Có giỏ xôi, bầu nước, trái dưa non
Trong khăn gói để đi đường con dùng đỡ"

Cửu Long ơi ! với bức tranh đời yên vui muôn ngàn thuở
Giữa lớp thôn ngàn, sông, núi, gió, hương, mây,
Với con người như sống giữa Thiên Thai
Trong hiền hậu, trong tình thương bát ngát... 

Cửu Long ơi ! Kể từ ngày phiêu bạt
Chưa một lần trở lại nước non xưa
Ðường ven sông phượng điệp vẫn nở hoa
Lộng thương nhớ trong nhạc ve tiết hạ ?

Tiếng trống chùa vẫn vọng lên khi nắng ngả
Âm thanh nhoà trong sương toả buổi hoàng hôn?
Dòng Cửu Long vẫn lúc động lúc buồn
Vẫn chung thủy với mạn thuyền độc mộc?

Và cuộc sống vẫn hòa vui cùng sông nước?
Khúc ân tình vẫn tiếp diễn với tháng năm
Với những em nồng thắm sắc hương ngàn
Mà hình bóng vẫn điểm tươi mầu dĩ vãng?

"Cửu Long ơi kể từ ngày xa vắng
Hương vị gió mùa chưa một lúc nhạt phai
Hồn mang mang vẫn nặng cảnh ngàn biếc, sông dài
Giữa khung cảnh một bầu trời trong xanh ngắt
Và đó đây lặng lờ bay đôi làn mây bạc
Nhớ thương này biết đến thủa nào nguôi,
Cứ thốt ra thì lệ đã chặn lời
Biết bao giờ lại được thiết tha đứng ngắm
Cảnh sông chiều rực tươi muôn sắc thắm?"

Bao chiều nay ta tưởng nhớ Cửu Long Giang!

Nguyễn Thanh Hùng

(1) Bun: tiếng lèo là hội hè

(2) Cà boong: đuốc bằng lá và vụn cây rừng trộn nhựa cây

Tình Cuối Xót Xa
(ca từ)

hôn anh lần cuối
chiều nơi phi trường
mưa rơi làm ướt bờ vai em gầy
tay em lạnh giá
bờ môi u sầu
mưa rơi tưởng xoá cuộc tình đã lâu

yêu nhau lầm lỡ
vì ta không ngờ
trong cơn mộng thắm là bao oan tình
anh ơi
tình mãi tình không chia lià
anh ơi tình chẳng chia lìa chúng ta

hôn nhau lần nữa trong đời
yêu nhau tình mãi vẫn còn đắm say
mưa rơi làm ướt đôi mình
nhưng không thể xoá cuộc tình bấy lâu

hôn anh lần nữa
vì ta không đành
chia tay để mất tình bao ân cần
hôn anh lần nữa bằng môi giá lạnh
anh ơi
tình cuối là tình xót xa

Trần Quảng Nam
(TP sưu tầm)

Đọc Truyện

Từ nhỏ, tôi và mấy anh chị trong nhà mê đọc truyện lắm.  Tiền thì tụi này không có  nhiều nên chỉ mua được một số ít từ vỉa hè Nguyễn Huệ, khu đối diện với nhà sách Khai Trí.  Chẳng biết bây giờ khu này còn là nơi cho những quán sách lộ thiên không nhỉ?  Thường thì chúng tôi đọc sách thuê, những sạp cho thuê truyện gần nhà đều nhẵn mặt anh em tôi.  Những cuốn sách cuả Kim Dung, Quỳnh Dao, Duyên Anh, Người Thứ Tám, chúng tôi đọc cho bằng hết.  Trong nhiều bữa ăn gia đình, đề tài bàn cãi là những chi tiết, nhân vật trong những truyện mà cả nhà từ bố mẹ đến con cái cùng theo dõi như truyện dài Bàn Tay Máu.  Chắc nhiều bạn còn nhớ cái thời mà các nhật báo ở Sàigòn đồng loạt đăng  những truyện chưởng của Kim Dung.  Nhà tôi họ Hoàng, Ba tôi có lần cao hứng đòi đặt tên đưá em gái mới ra đời là Hoàng Dung.  Mọi người trong nhà nhiệt liệt ủng hộ, nhưng rôì tên đó bị má tôi bác bỏ vì trùng với một người bà con.  Cho đến bây giờ tôi cũng không biết người đó là ai.  Nhưng vậy cũng may vì nếu cô em gái của tôi mang tên đó qua Mỹ chắc buồn không ít.  Sau này thỉnh thoảng tôi có xem những phim Tàu diễn  lại những bộ truyện mà hồi nhỏ rất mê, nhưng tôi lại không cảm thấy cái thích, cái ghiền như lúc trước nữa.

Rồi, khi còn đang tuổi trung học, gia đình tôi qua Mỹ làm đảo lộn cuộc sống học sinh của tôi.  Những năm đầu tiên, tôi cảm thấy thiếu thốn vì không có truyện đọc, một ít cuốn sách đem theo được đọc đi đọc lại nhiều lần.  Tôi nhớ trong số sách đó có cuốn Kiều Giang, cuốn này đặc biệt là đọc khi còn nhỏ cũng như khi đã lớn, tiếng Việt hay tiếng Anh đều thấy hay.  Nơi gia đình tôi ở lúc đó cũng rất ít VN nên cũng chẳng biết ai mà mượn sách.

Rồi vì nhu cầu biết tiếng Anh để tiếp xúc với những người xung quanh và để đi học, tôi  thấy cần phải đọc nhiều sách tiếng Anh, trước là để học Anh văn, và sau là để thoả mãn sở thích đọc sách cuả mình.  Dĩ nhiên lúc đó Anh văn của tôi còn kém, đâu đọc được những sách khó.  Tôi tìm những chuyện dễ đọc, hoặc đã đọc bản dịch, thí dụ như cuốn Love Story, vừa hấp dẫn, vừa dễ đọc mà mình lại đã biết cốt truyện rồi.  Những truyện nằm trong danh sách bán chạy nhất cũng thuộc loại dễ đọc.  Tôi cũng nhận xét rằng tất cả những truyện tiếng Anh đều được thuật lại trong thì quá khứ, khác với truyện tiếng Việt dùng thì hiện tại.  Nếu một ngày nào đó có người muốn dịch truyện ngắn của anh Bùi Thanh Liêm viết về một chuyện tình trong tương lai đã đăng trong vhnt, không biết người dịch phải dùng thì nào, có lẽ 'quá khứ trong tương lai?

Khi nhận thấy đọc truyện dài tiếng Anh khá vất vả, tôi lại có chương trình đi tìm đọc những truyện ngắn.  Việc này làm tôi mất nhiều thì giờ vì ngoài một số ít sách tuyển tập truyện ngắn, tôi không tìm thấy báo nào thường hay đăng nhiều truyện ngắn.  Trong làng văn chương VN hải ngoại, lúc nào chúng ta cũng có những tờ báo như Văn, Văn học, hoặc những tờ báo điạ phương, lúc nào cũng có sẵn sàng những truyện ngắn cho chúng ta đọc.  Nhưng làng báo chí Anh ngữ hình như chỉ chuyên vào tin tức và những cái lẩm cẩm khác.  Tôi tìm đọc những tờ như The New Yorker, Reader's Digest, cũng chỉ thấy được một ít.  Có một vài trường đại học có lò luyện văn sĩ như đại học Iowa có hay ra đặc san để giới thiệu những cây bút mới của trường.  Trong thời gian này, tôi đã khám phá ra một điều khá thú vị và bất ngờ là báo Playboy lại hay đăng những truyện ngắn rất hay.  Nhiều văn sĩ nổi tiếng cuả Mỹ như Norman Mailer, John Updike đã có truyện đăng trong báo này.  Ở đây, người ta thường nói đùa là mua báo Playboy để đọc bài viết :), nhưng khi tôi nói vậy là nói thật, bởi vì thực sự mình có đọc bài chứ không phải chỉ xem hình.

Hiện giờ thì thú đọc sách của tôi đã bớt đi nhiều.  Có lẽ đời sống bận rộn và bon chen đã làm tôi thay đổi.  Năm thì mười hoạ tôi mới đọc một cuốn truyện. Tôi giờ thường chỉ đọc nhật báo, tuần báo và nguyệt san, phần nhiều là để thâu thập tin tức một cách tiêu khiển thôi.  Tôi vẫn thường tự nhủ một ngày nào đó sẽ tìm cách xa lánh những chi phối hằng ngày và tìm cho mình những giờ phút yên lặng, tâm hồn thanh thản để thực sự thưởng thức được những cuốn sách, những truyện hay và tìm lại thú đọc truyện đã bị quên lãng.  Không biết đến bao giờ tôi mới làm được một việc đó!

Hoàng Hải Việt