VĂN HỌC NGHỆ THUẬT Liên Mạng

vhnt, số 60

21 September 1995

Mưa Cuối Hạ

Mưa cuối hạ qua tôi sót lại
chút dư âm ngày tháng đi về
ôi thoáng mắt dòng đời tuôn chảy
mưa xuống hồn vỡ tiếng pha lê. 

Về ký ức những ngày thơ ấu
chạy trong mưa bạ nhỏ nô đùa
phố nhà cao, mái hiên, hàng giậu
trắng từng dòng hoa nước đong đưa. 

Hoa nước vỡ nhà xưa đổi chủ
bạn nhỏ rời phố thị xa tôi
mưa trút xuống như đời thác lũ
Ướt chân nhau đưa tiễn ngậm ngùi.

Lần nào đó giữa thời áo trắng
mưa âm thầm khóc xuống sân chơi
tôi bỏ xứ một chiều thu vắng
trống trường vang từ tạ thay người. 

Mưa xứ lạ có làm ray rức
nhớ vu vơ giọt sũng như hồn
như năm, tháng lãng dần, quên thật
chuyện bên ngoài 2 miếng áo cơm. 

Vẫn biết thế sao mình trăn trở
tiếng mưa đêm cuối hạ, sao mình
đem cơm áo lên bàn cân thử
thiếu nhau đời vẫn nhẹ không tên.

Cỏ Nhớ 

Bàn về câu "Bốn bể ... "

Các bạn mến, 

Mình tài cán chẳng nhiều nhưng thấy Ian làm câu đối thì ngứa nghề không chịu nổi, vì trong các trò chơi văn-nghệ, mình thích nhất là trò chơi này.  Lúc trước, cũng vì câu đối:  Thiên-tài vô-duyên vô tích sự của Ian mà ngoan-đồng phải hạ-san, thì nay mình lại phải liều mình đối thử nữa nhá.  (1) 

Ðây là ngoan-đồng lạm bàn, gọi là giúp vui cho các bạn ở đây thôi, Ian đừng giận mình nghe.  Tại Ian mà ngoan- đồng rời bỏ tịnh-thất, chừ oán ai, hihihi. 

Vế:  Bốn bể bôn-ba bờ bến bỏ mà đối là:  Tam tài tứ tán tiếng tăm to thì ngoan-đồng e là HỌA rồi, chứ chẳng phải đối... 

Theo thiển-ý, vế: Bốn bể bôn-ba bờ bến bỏ, đối là: Ngồi nhà nhàn-nhã nhậu nhâm-nhi có lẽ hơp ý, hơp nghĩa hơn.

Giải-nghĩa:     

1.  Bốn Bể vs. nhà:  trong câu vế, tứ hải am' chỉ bốn phương, tám hướng = all directions; nhà = trung-tâm 

2.  Bôn-ba vs. nhàn-nhã :  on the run vs. relaxed 

3.  Vế:  tả một người, vì hoàn-cảnh phải ly-hương, vất-vả, nay đây mai đó, thiệt là đáng thương.  Ðối: tả một người rảnh rỗi, thảnh-thơi, trà dư hậu tửu, thiệt là khoan-khoái. 

DMT
(lão ngoan-đồng)
20Sep95

(1)   Hồng-nhan hữu phước hữu lương-duyên, là của ngoan-đồng đối lại, đã post trên SCV.   Nếu các bạn chưa đọc thì cứ e-mail qua, ngoan-đồng gửi lời giải- thích cho.   Lúc trước, ngoan-đồng chỉ theo dõi SCV mà không có tham-dự, sợ dính bụi hồng-trần.  Than ôi!  Chỉ vì ham vui mà nay thành... dzui thêm.

Chân Dung Dã Qủy

Bầu trời rướm máu
Nhỏ giọt đen người
Ðong đưa mặt quỷ
Trắng nhỡn con ngươi 

Xương phơi xương phơi
Ðầy đồng khắp núi
Hồn giạt hồn trôi
Bốn phương bão nổi 

Xiềng xích khua vang
Ngục tù câm tối
Dáng đứng hiên ngang
Búa liềm bít lối 

Lời nghẹn trong tim
Khạc thành u huyết
Uất nghẹn ba miền
Tấp chung một huyệt 

Chính nghĩa sợt roi
Quất ra bình đẳng
Xảo quyệt một đời
Mửa thành chiến thắng 

Nhọn lểu răng nanh
Cắm xuyên thế kỷ
Ai vẽ nên tranh
Chân đung ngã quỷ

 Hoàng Việt Thi

Em và mùa Xuân

Có một mùa Xuân em ngồi xuống
Tóc dài tay nhỏ dáng thương đau
Em ngắm trời mây và em hát
Nhưng mà chim gọi mây về đâu?

Luân Hồ Triệu

Mùa Thu

Kính tặng Mẹ 

Tháng 9 ngày 23.  Lịch Việt nam để "Thu Phân".  Lịch Mỹ họ in thêm "First Day of Autumn".  Vậy là nói một cách sách vở: Thu sang.  Thu đến với trời đất và Thu đến với tôi.

Tôi yêu Mùa Thu.  Tôi yêu Thu trong câu thơ, bài nhạc, yêu đặc biệt "Tiếng Thu" (Lưu Trọng Lư) mà mỗi lần đọc lên tôi vẫn thấy "rạo rực", "thổn thức" mỗi độ Thu về, vẫn như nghe đâu đây tiếng "xào xạc" của "lá vàng khô".  Nhưng tôi yêu hơn cả "Diễm Xưa" (Trịnh Công Sơn), bài hát theo tôi từ thuở nhỏ mẹ "mưa vẫn mưa bay" ru anh em chúng tôi ngủ, và bây giờ theo tôi mọi lúc, qua mỗi Mùa Thu.

Tôi yêu Thu của tuổi ấu thơ.  Thu là mùa nhập học với xúng xính áo quần cặp vở mới, mùa gặp lại trường lớp, bạn bè.  Thu là lúc giao mùa khô và mùa mưa ở Việt nam.  Ðất trời vào Thu dịu lại, bớt nắng và thêm mưa.  Tôi vẫn yêu những cơn mưa Thu nhẹ hạt, rả rích, rả rích chẳng ngừng.  Tôi yêu Thu ở nơi tôi lớn lên với lá vàng và gió, yêu những đường dốc núi mà tôi thường thả bộ để hứng trọn những cơn gió mát lạnh, để thấy lá rơi, rơi vàng cả không gian. 

Tôi yêu Mùa Thu đã cho tôi những lúc như choáng như say vùi mình trong thiên nhiên.   Mùa Thu đã cho tôi những nhẹ nhàng, nồng nàn của một thời.  Trong Thu tôi thấy mình bé nhỏ, như hạt mưa, như chiếc lá xoay xoay trong trời.

Yêu Mùa Thu, tôi cũng sợ Mùa Thu bằng vậy.  Thu hay nhắc tôi đến những gì đã qua, thường là buồn trong quá khứ.  Nhiều ngày tháng, nhìn Mùa Thu tôi nhớ nhà, nhớ mẹ tôi da diết.  Tôi được sinh ra vào một ngày mùa thu.  Năm tiếp theo năm, Thu vẫn nhắc tôi về sự hiện hữu của mình.  Thu trôi qua để tôi phải lớn lên.  Một ngày mùa thu, tôi rời Việt nam sang Ðức định cư, xa hẳn quê hương, gia đình và thời niên thiếu.  Một ngày mùa thu khác, tôi lại rời Ðức sang Mỹ, bỏ lại những yêu thương, những gì đã dần thành quen, gắn với tôi cả phần đời kế tiếp.

Thu lại đang đến ngoài kia.  Tôi hồi hộp đón mời.  Thu này nữa rồi tôi sẽ về đâu?

9/95
Vân Hà

Kính chào Qúy Đồng Hương:   Sau đây là câu truyện thứ hai nói về vụ chung thủy của hồi xưa.

TRÚC-MAI

Trúc thuộc một loại tre nhỏ.  Bương là một giống tre to ở rừng.  Lá to có thể dùng gói bánh.  Thân to dùng làm cột nhà.  Cây bương già có hoa, gần giống bông lau nhưng dài hơn, người ta gọi là bông mai, thường bó làm chổi, gọi là chổi bông mai.  Mai nầy không phải cây mơ, nở hoa trắng về mùa Xuân. 

Trúc mai ở đây chỉ người bạn tình chung thủy.  Vì trúc và mai là giống cây có đốt thẳng lóng ngay (tiết thẳng); và suốt đời không thay đổi đốt, lóng ấy.   Người ta mượn trúc mai để chỉ người bạn suốt đời giữ được trọn tiết (tiết nghĩa đen là đốt, như đốt tre, như đốt trúc), không thay lòng đổi dạ, không nghĩ quanh co, (tre bao giờ cũng thẳng) tức là người giữ trọn được lời thề.

Hai người thề bồi với nhau, người nầy không giữ được lời thề, tức là mang nợ (lời thề) với người kia.   Và, theo thuyết luân hồi của đạo Phật:  người mắc nợ kiếp này thì kiếp sau phải làm trâu ngựa :-) để trả cái nợ cho người chủ nợ, như thế tức là người giữ trọn lời thề.

Hình dung bằng cây trúc, cây mai là những người trọn đời giữ vững lòng ngay tiết thẳng.

Nhưng Trúc-Mai còn có một nghĩa khác hơn.

Đây không phải là cây tre và cây mơ (Bambou et abricotier), cũng không phải là cây tre và cây bương.   Mà chính do tiếng  Mai-Trúc đảo ngược.   Nghĩa là Tre làm mai mối.   Mai-Trúc do điển chép trong sách Lưỡng-ban-thu-vũ-am tùy bút:

Ở cửa sông Liêu-khê, huyện Long-môn, tỉnh Quảng Đông có một cái đầm (hồ), tên là Đỗ-phụ đàm, nghĩa là đầm ánh  đố được vợ.  Tương truyền xưa có một cậu và một cô bé trạc tuổi nhau, thường ngồi chơi bên mé đầm.  Hai trẻ rất thân.  Một hôm cả hai bảo nhau:
- Chúng ta bây giờ chơi thân nhau nhưng không biết có được thân với nhau mãi chăng?   Đây rồi khi lớn lên, kẻ nơi người ngả. 

Hai trẻ  đều buồn.   Nhưng rồi lại nghĩ ra một cách đánh đố nhau, chẻ một lóng tre ra làm đôi, mỗi người cầm một mảnh liệng xuống dòng nước, nguyền với nhau rằng: hễ hai thanh tre ấy mà trôi khép lại làm một thì hai bên kết làm vợ chồng.  Có thế mối tình thân mật, gần gũi nhau được mãi mãị

Cả hai thực hành, quả nhiên hai mảnh tre trôi xuôi và khép liền nhau như lóng tre chưa chẻ.

Thế là cô cậu lấy nhau làm vợ chồng.   Và, đầm ấy có tên là Đỗ-phụ đàm.  Giống tre mọc ở trên bờ đầm gọi là "Mai Trúc" nghĩa là giống tre làm mai mối. 

Một nhà xum họp trúc mai là mai trúc ở chung nhau tức là vợ chồng xum họp, căn cứ vào điển cố trên.

Tôi xin chúc các bạn nào có gia đình rồi thì đã tìm được người "Trúc Mai".  Còn người nào chưa có gia đình thì tìm được "Mai Trúc" để sau này trở thành "Trúc Mai".

Kính Chào,

Pít :)

Back Home 95
(Part 1)

PROLOGUE 

For months I had been planning my trip back to Vietnam for the third time.   This time I wanted to do something different than the first two trips, something adventurous, something that would make me laugh and cry.  Something that would lift my body and mind.  I dreamed of walking the war torn dusty road (highway 1) of my country from Saigon down south to the tip of Ca Mau.   It would take two weeks, I calculated.  I wanted to be alone, to be closer to home, to be with nature.  Thus, I had taken the time to plan it all out the best I could, relying on my previous experiences... and luck.  I also wanted to teach English.  A nonprofit organization, VNHELP, in Oakland offered me a job in Can Tho City.  Well, it wasn't a job.  It was something nice for me to do while I was there.   They paid for the rent of a place to live and food to eat.  In return, I promised to help teach English conversation and visit some of the programs they sponsored such as the school for handicap children, street children, nursing home for old people without family.

THE FLIGHT

May 20, 1995 I left my family deliberately without my brothers knowing that I was about to fly back to Vietnam.  I left behind a personal letter intended for them to read so that they wouldn't report to the Oakland police missing center.   Here's an English translation of the original letter I wrote in Vietnamese:

Dear Brothers and Sister-in-laws,

By the time you read this letter, I'd be in Vietnam by now.  I wanted to inform you about my sudden departure but I was afraid of your disapproval.  Thus, I left you all silently without a word of farewell.   For many years you all know I have always wanted to go back to Vietnam to live a for a while first to fulfill my desire and second to help our poor Vietnamese people living in Vietnam.   Maybe you might not be able to understand why I rather help others and not our family and relatives...

As for me, I am too old to be told what to do now.  Thus, I have decided to leave you in order to look for a separate peace in life.   Please do not let mom and dad in Vietnam know that I have returned to Vietnam for it would sadden them the more.  I hope that someday I would be able to live in Vietnam to be with mom and dad in their old age.  

As for our brothers and sisters and relatives in Vietnam, they all want money, and without money I can not make them happy.  We have sent home so much money already and look how much much more they're craving for.  Please do not be sad but do be mad at me for not listening to you all. I'll write back once I settle down in Vietnam.  Please don't worry about me.

The morning of Saturday May 20, 1995 I woke up early while everyone in my family was still asleep.   My nephew stirred and woke up.   He stared at me with an expression full of concern.   I had told him.  He didn't like the idea, but... I got to do what I got to  do. 

Two of my friends drove me to the airport.   For the first time in my life I felt like a run awaỵ... back home, in search of a lost separate peace which I had failed in the first two trips in 1991 and 1993.

10 AM at San Francisco International Airport, I checked in two boxes of medical supplies VNHELP had asked me to deliver for them to Saigon.  Since all I had with me was a small light backpack weighing less than 10 pounds, I agreed to deliver the boxes.  In my

backpack I had 6 T-shirts, 1 shirt, 2 shorts, 3 underwears, 1 thin hand towel, 3 small pocket books, a map of Saigon, a 3-inch jack knife, some medicines, sun block, and insect repellent. 

Here at the airport I incidentally bummed into an old friend who also returned to Vietnam for the first time to visit his family.  Thus we traveled together.  (Two weeks after living in Vietnam he invited me to his weđing!)

We boarded the Asiana airline at 12:15 PM and it took off at 1 PM.   There were few Vietnamese people.  Once the airplane took off, I began to mesmerize about what I had committed to do.  I had left everything behind, my job, my loving first grade Vietnamese students, my friends, and my brothers who cared for me so much yet hated the way I had lived my life.  I never listened to advises concerning my life.  How could I?  I wanted to be me, whoever that was, but not someone else.  I thought Vietnam would bring me closer to the real me.  It did, in a way.  Yet it also isolated me, in another.  I wanted to have a mind an educator but a body of a farmer.  I had always tried to live the way I think and that was what got me into trouble. 

The world for me is full of contradictions, complications, everywhere, everyway I look for refuge.  This material world has begun to evolve around money.  Money can't buy you love, but without money you could destroy it.  In Vietnam, a war torn country now with poverty has spread wide and deep 20 years back, any thing could happen.  All I could do is hope for the best and be prepared for the worst. 

Below, the City of San Francisco got smaller and smaller as the airplane rose diagonally up into the sky.   The landscape of the Bay Area shifted up and down and disappeared.  Above, the sun shone brightly, but below, layers of clouds spread out thickly.  I closed my eyes, took a deep breath, and relaxed.  A tune echoed in my mind, "Whatever will be will be.  The future is not for us to see." 

I tried to kill time by reading a book, "In Retrospect", written by Mr. McNamara about the lessons learned in the Vietnam War.  A friend of mine had asked me to give this book to her brother in Vietnam.  I didn't know if I could take it into Vietnam but I accepted.  Thus, I had to finish reading it so that I could decide whether or not I should take it with me or send it back. 

Ten hours of back breaking maneuver sitting in the same position too long was hell.  The food was tastelessly cold.  Time went by so slowly as though trying to test my nerve.  I felt restless with anticipation. 

Finally we reached Seoul International Airport, South Korea.  We waited in the airport for two hours and then were switched to a smaller airplane.  In this airplane, all of a sudden there were so many Vietnamese travelers.  I could hear people speak in Vietnamese here and there.  Four more hours and we would reach Vietnam.  Though this was my third time returning to Vietnam, I still felt so excited about setting foot on the land and a bit nervous about facing the custom officers. 

A flight attendant walked along the aisle giving out custom forms for us to fill out in order to enter Vietnam.  The forms were typed written in Vietnamese with English translation right below each line.  The forms seemed to change every year or at least every other year.  The ones in 1995 were different than the ones in 1993 and 1991.  I received three forms, one large, two small.

"Ladies and gentlemen.  Welcome to Vietnam and thank you for choosing  the Asiana Airline.   Please fasten your belt and remain seated until the plane comes to a complete stop.  We're looking forward to serving you again.  Thank you." echoed the captain's voice through the speakers.

 I took off my walking shoes and put on my old sandals which I bought in Vietnam in 1993 for eighty cents.  I was wearing an old pant, an old red and white stripe shirt, an old dusty blue cap, and my inseparable eye glasses.  I tried to dress simple so that I would look more like a Vietnamese than a Viet Kieu, for safety.  Neither did I look like a Viet Kieu nor a native Vietnamese.   At the moment the airplane slowed down to a complete stop, people began to get up and reached over their heads to unload their handbags from the overhead storage compartment.

"Remember you guys," whispered an old Vietnamese man to a few young men behind him.  "Put all three papers you just filled out and your visa in your passport.  And don't forget to tip them a ten-dollar bill.  You would have no trouble at all.  Trust me.  I have been back a  dozen times.  Hahahaha..  These guys are greedy.   The minute they see money, you're their friends!" 

The old man was dressed in a suit.

"Please Sir.  You go first, we follow.  Master! Hehehehe..." said a young man as he and his friends lined up to follow the old man. 

It was dark outside.

(To be continued...)

Thank you for reading.
Lam T. Hy

MY OTHER JOURNALS:

   Back Home 91 (4 parts)

   Back Home 93 (15 parts)

   Back Home 95 (part 3 in progress)