VĂN HỌC NGHỆ THUẬT Liên Mạng

vhnt, số 79

8 October 1995

Tin Văn Nghệ

Thi sĩ Seamus Heaney, với những bài thơ diễn tả cảnh đồng quê Ái Nhĩ Lan và thảm cảnh nội chiến tôn giáo, đã thắng giải Nobel Văn Chương hôm thứ Năm vừa qua. 

Ông Heaney sanh năm 1939 ở một vùng quê miền bắc Ái Nhĩ Lan.  Là con cả trong một gia đình có 9 người con, có lần ông tự diễn tả là tổng hợp của những thương tâm Ái Nhĩ Lan và sự tri thức văn học Anh quốc. 

Vào thời gian đầu, những bài thơ cuả ông diễn tả đời sống bình dị, êm đềm của miền quê Ái Nhĩ Lan.  Phê bình gia Anthony Thwaite đã viết: "Không thể nào tìm lỗi được qua những ngôn từ trong sáng, những rung cảm tươi vui trong những câu thơ gọn ghẽ mà khiêm tốn".

Dần dần, ông chuyển đề tài qua những thảm cảnh gây ra do sự xung đột tôn giáo đã đè nặng trên quê hương ông.  Bài tuyên danh cuả Hàn Lâm Viện Thụy điển có viết: "Là một

người Công giáo Ái Nhĩ Lan, ông đã cố công phân tích những bạo động ở Bắc Ái Nhĩ Lan... Theo ông, chính vì cả hai bên đều từ chối nói lên sự thật, cho dù để công bố những bất công, đã một phần lớn đưa đến những biến chuyển quá đau thương".

Ông là giáo sư đại học Oxford từ năm 1989 đến năm 1994, hiện giờ đang tạm nghỉ ghế giáo sư đại học Harvard.  Ông đã cho xuất bản được 10 tập thơ.  Preoccupations là một tập thơ và những đoản văn được in năm 1980.  Năm 1991 ông dựng vở kịch The Cure of Troy về cuộc đời của Philoctetes, người bạn của Hercules.

Sau đây là 1 bài trong tập thơ The Haw Lantern, in năm 1987.

The Wishing Tree

I thought of her as the wishing tree that died
And saw it lifted, root and branch, to heaven,
Trailing a shower of all that had been driven

Need by need by need into its hale
Sap-wood and bark: coin and pin and nail
Came streaming from it like a comet-tail

New-minted and dissolved. I had a vision
Of an airy branch-head rising through damp cloud,
Of turned-up faces where the tree had stood.

Có bạn nào muốn thử dịch bài thơ này ra tiếng Việt không?

Viet H. Hoang

Lang Thang

Thu đã về đây nhuộm lá vàng
Lòng buồn khi chợt thấy thu sang

Nắng sớm vương sầu trên mắt nhớ

Mưa chiều thấm lạnh dưới tà dương

Bóng nhỏ mình ai bước lạc loài

Ngắm từng, từng chiếc lá thu bay

Lá ơi sao mỗi lần thu đến

Lại phải cùng cành khóc chia tay?

Ánh nắng chiều thu đã tắt rồi

Chỉ còn sót lại gió thu thôi

Màn đêm kéo đến thêm hoang lạnh

Ðâu rồi bóng nhỏ, có đơn côi?

Thu đã chìm trong giấc mơ màng

Ru hồn trong đêm lạnh miên man

Sớm mai khi ánh bình minh đến

Ðây rồi bóng nhỏ, vẫn lang thang!...

TL mực tím

Tống  Biệt

Lá đào rơi rắc lối Thiên Thai

Suối tiễn,  oanh đưa,  những ngậm ngùi

Nửa năm Tiên cảnh...

                        Một bước trần ai...

Ước cũ...

Duyên thừa

Có thế thôi...

Ðá mòn...

          rêu nhạt...

                      nước chảy ...

                                    hoa trôi...

Cánh hạc bay lên vút tận trời

Trời đất từ nay xa cách... mãi...

Cửa động...  Ðầu non...  Ðường lối cũ...

Ngàn năm thơ thẩn bóng trăng chơi... 

Tản Ðà  Nguyễn Khắc Hiếu

Bên Bờ Mộng Xưa

Qua đường đánh rớt...

                                    ngây thơ!

Bâng khuâng lay bước tìm bờ mộng xưa

Lá vàng phủ gót đón đưa

Lối mòn dĩ vãng cơn mưa phai nhòa ...

Thu sang cây lá nhuộm vàng 

Nàng ngồi thơ thẩn mơ màng chiều thu

Khung trời thơ mộng...

                                  hoang vu

Chuyến đò ảo mộng...

                                  chu du nơi nào?

Một thời áo trắng má đào

Quanh bờ hoa mộng ngạt ngào trầm hương

Tan trường lắm kẻ vấn vương

Thư tình nghi ngút đượm hương thơm nồng

Ngày xưa hờ hững tình hồng

Hồn bay trong gió...

                              phiêu bồng...

                                                 vô tư!

DKV

Hi Chị Lan:

Cả hơn tuần qua, Chị chủ bút vắng nhà, tuy có anh Việt thay chị phụ trách, nhưng bạn đọc vhnt vẫn cảm thấy văng vắng một điều gì đó.  Hôm nay, chị trở lại với những thư ngõ thân thân như ngày nào.  Chắc chắn chị đã có một chuyến đi vui vẻ.

Hôm trước đây, Sung có gởi lá thư Florida, nhưng không biết chị đã nhận được chưa.   Trong thư, Sung nói về bài thơ Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu, đời Đường, trong vài số trước đây anh Bút Chì Nguyễn đã giới thiệu.

Anh Bút Chì viết rằng bài thơ Hoàng Hạc Lâu là của thi sĩ Vũ Hoàng Chương.  Sung xin đính chính, bài Hoàng Hạc Lâu là do nhà thơ đường Thôi Hiệu sáng tác, và bản dịch của thi sĩ Vũ Hoàng Chương là một trong những bản dịch hay.

Sung chép lại nguyên bản để các bạn tiện theo dõi.

Hoàng Hạc Lâu 

Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ

Thử địa không dư hoàng hạc lâu

Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản

Bạch vân không tải thiên du du

Tịch xuyên lịch lịch Hán Dương thụ

Phương thảo thê thê Anh Vũ châu

Nhật mộ hương quan hà xứ thị

Yên ba giang thượng sử nhân sầu

                 Thôi Hiệu ( ? -- 754 )

Rất nhiều bản dịch về bài thơ nỗi tiếng này.  Một bài thơ để lại nhiều nét hoài cảm mà bao thế hệ ông cha mình thuộc lòng và nhắc lại cho con cháu.  Hồi còn nhỏ, Sung thường nghe ông Nội mình đọc hai câu cuối của bài thơ, hai câu này do Tản Đà dịch.

Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai

Còn nhỏ quá, tuy chưa biết gì, nhưng âm điệu bài thơ cứ như ru Sung trong những buổi chiều quê.  Khi ông Nội không còn nữa thì Sung mới được biết trọn vẹn bài thơ và cả gốc tích của nó.  Ngẫm rằng, khó có lúc mà mình được trọn vẹn một điều mình mơ ước; nếu ông Nội Sung còn, Sung sẽ sung sướng khi ngồi với Nội và nói trọn câu chuyên Hoàng Hạc Lâu.

Bài thơ mang một nét hoài cảm nơi một phương Bắc xa xăm nhưng lại rất gần gũi với nét thơ hoài cảm của chúng ta.  Có ai đó đã nói rằng, cái buồn là cái quyền xa xỉ của con người, không biên giới và không bao giờ hết được.  Như chúng ta bây giờ khi đọc lại bài thơ, bỗng tự nhiên mang cái cảm giác buồn như ông cha mình từng đọc khi xưa.

Hai câu thơ:

Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản

Bạch vân không tải thiên du du

đã được nhiều nhà thơ văn nỗi tiếng địch rất hay, Sung chép lại sau đây:

Bản dịch của Trần Trọng San:

Hạc đã một đi không trở lại         

Man mác muôn đời mây trắng bay

Bản của Tản Đà:

Hạc vàng đi mất từ xưa

Ngàn năm mây trắng bây giờ còn bay

Bản của Ngô Tất Tố:

Một vắng hạc vàng xa lánh hẳn

Ngàn năm mây bạc vẩn vơ bay

Và Vũ Hoàng Chương dịch rằng:

Vàng tung cánh hạc bay đi mất

Trắng một màu mây vạn vạn đời

Sung thấy rằng bản dịch của nhà thơ Tản đà là hay hơn cả.

Nguyễn Sung

THÔI HIỆU VÀ TÁM BẢN DỊCH HOÀNG HẠC LÂU

Thôi Hiệu (? - 754) người tỉnh Hà Nam, đậu tiến sĩ thời Ðường, tính lãng mạn, thích cờ bạc rượu chè.  Bốn lần vợ.  Ông làm đến chức Viên-Ngoại-Lang.  Công trình sáng tác chỉ có một tập thơ duy nhất, nhưng riêng bài Hoàng Hạc Lâu rất nổi tiếng.  Hay đến nỗi Lý Bạch qua chơi lầu Hoàng Hạc trông thấy bài thơ này đã hết sức thán phục.  Lý Bạch

vung bút đề 2 câu thơ:

Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất trắc

Thôi-Hiệu đề thi tại thượng đầu!

bản dịch của Chi Ðiền:

Cảnh tiên trước mắt không vung bút

Thôi-Hiệu đề thơ nặng mái đầu!

Văn học Trung Hoa cho bài Hoàng Hạc Lâu là hay nhất, hay hơn cả những bài nổi tiếng đương thời như Ðằng Vương Cát của Vương Bột, Vạn-Tuế-Lâu của Vương Xương Linh, bài Phượng Hoàng Lâu của Lý Bạch, và bài Ðền Thục Tướng của Ðỗ Phủ.  Nhạc tính của bài Hoàng Hạc Lâu rất khác biệt, âm điệu uyển chuyển nhịp nhàng, lúc bổng lúc trầm như một bài hát, lôi cuốn ngươi đọc và người nghe vào một chốn bồng lai.

Về di tích Hoàng Hạc Lâu, đây là một thắng cảnh (land mark) của huyện Vũ Xương, tỉnh Hồ Bắc Trung Hoa.  Lầu Hoàng Hạc được xây trên một tảng đá lớn.  Theo tài liệu của sử gia Hoàn Vũ Ký chép rằng:  Xưa Phi-Văn-Vi, sau khi thành tiên, thường hay cưỡi con hạc vàng đến nơi này nghỉ ngơi thưởng lãm phong cảnh.  Người đời sau xây lầu để tưởng niệm, đặt tên là Lầu Hoàng Hạc (tức lầu vàng).

Về bài thơ Hoàng Hạc Lâu, nhà phê bình nổi tiếng Kim Thánh Thán đã viết:  "Bài Hoàng Hạc Lâu với bút pháp tuyệt kỳ quả là một tác phẩm đệ nhất cổ kim của thơ Ðường luật.  Một điều tưởng cũng đáng lưu ý là bài thơ hay nhất thời thịnh Ðường này lại "chước miễn niêm luật, linh động phối ngẫu."  Câu đầu: "Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ", chữ NHÂN, theo đúng luật Ðường thi, phải là một vần "trắc".

Hai câu 2 & 3:

Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản

Bạch vân thiên tải không du du 

đã bỏ lệ đối chiếu theo qui luật thơ Ðường.

Thiết nghĩ, nếu nhà thơ Thôi Hiệu không bỏ luật thơ, không để cho cảm hứng dẫn dắt, thì ngày nay hậu thế không có bài thơ Hoàng Hạc Lâu để mà thưởng thức.  Người làm thơ không nên bị gò bó trong một khuôn khổ chật hẹp của luật lệ, mà hãy cởi trói chính mình, cứ để cho cảm xúc và thi hứng đưa mình đi.  Ði đâu cũng sẽ tới "nhà", là trái tim là tâm hồn của người sáng tác.

Phạm Chi Lan

Nguyên tác:

Hoàng Hạc Lâu

Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ

Thử địa không du Hoàng-Hạc lâu

Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản

Bạch vân thiên tải không du du

Tình xuyên lịch lịch Hánđương thụ

Phương thảo thê-thê Anh-Vũ châu

Nhật mộ hương quan hà xứ thị?

Yên ba giang thượng thử nhân sầu.

THÔI HIỆU

Các bản dịch bằng tiếng Nôm:

Lầu Hoàng Hạc

Hạc vàng ai cỡi đi đâu mất ?

Lầu hạc còn trơ ở chốn này

Hoàng hạc một đi không trở lại

Ngàn năm mây trắng lững lờ bay

Hánđương cây tỏ, dòng sông tạnh

Anh-Vũ bờ thơm, bãi cỏ tươi

Chiều xuống quê nhà... đâu đó nhỉ  ?

Trên sông khói sóng não lòng ai !!

Chi Ðiền

Gác Hoàng Hạc

Hạc vàng ai cưỡi đi đâu ?

Mà đây Hoàng-Hạc riêng lầu còn trơ !

Hạc vàng đi mất từ xưa

Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay

Hán dương sông tạnh cây bày

Bãi xa Anh-Vũ xanh đầy cỏ non

Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai ?

Tản Ðà

Hoàng Hạc Lâu

Xưa hạc vàng bay vút bóng người

Nay lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi

Vàng tung cánh hạc đi, đi mãi

Trắng một mầu mây vạn vạn đời

Cây bến ánh dương còn nắng chiếu

Cỏ bờ Anh-Vũ chẳng ai chơi

Gần xa, chiều xuống, đâu quê quán ?

Ðừng giục cơn sầu nữa sóng ơi !

Vũ Hoàng Chương

Hoàng Hạc Lâu

Ai cùng Hoàng Hạc xa vút rồi

Hoàng Hạc Lâu còn tiếng hạc thôi !

Chớp nhoáng cánh vàng đi mãi mãi

Lửng lơ mây trắng lượn đời đời

Hán Dương, giòng lặng soi cây mát

Anh Vũ bờ thơm lớp cỏ tươi

Chiều đổ, hướng nhoà, quê khuất bóng

Sông hun khói sóng, mạch sầu khơi !

Y-Vân-Tử Nguyễn Trung Ấn

Lầu Hoàng Hạc

Người đi cỡi hạc từ xưa

Ðất này Hoàng Hạc còn lưa một lầu

Hạc vàng đi mất đã lâu

Ngàn năm mây trắng một mầu mênh mông

Hán dương cây bóng lòng sông

Bãi kia Anh-Vũ cỏ trông xanh rì

Chiều hôm lai láng lòng quê

Khói bay sóng vỗ, ủ ê nỗi sầu!

Trần Trọng Kim

Hoàng Hạc Lâu

Người xưa cưỡi hạc đã lên mây

Lầu Hạc còn suông với chốn này

Một vắng, hạc vàng xa lánh hẳn

Nghìn năm, mây bạc vẩn vơ bay

Vàng gieo bến Hán, ngàn cây hửng

Xanh ngụt châu Anh lớp cỏ dầy

Trời tối, quê hương đâu tá nhỉ

Ðầy sông khói sóng gợi niềm tây

Ngô Tất Tố

Hạc Vàng Lầu

Hạc vàng người cưỡi bay xa

Dấu xưa để lại một tòa Hạc-Lâu

Hạc đi không trở lại lầu

Chỉ còn mây trắng ngàn thâu lững lờ

Hán Dương sông lặng cây đua

Cỏ thơm Anh-Vũ trên bờ xanh tươi

Chiều hôm quê khuất bên trời

Khói mờ sông nước làm ai chạnh buồn

Ðào Hữu Dương

(tuổi Hạc Hạ tập, Hè 1983)

Hoàng Hạc Lâu

Người cưỡi hạc vàng xưa đã khuất

Ðể lầu Hoàng Hạc chốn này trơ

Hạc vàng một biệt không trở lại

Mây trắng ngàn năm vẫn lững lờ

Sông tạnh Hán Dương cây bát ngát

Bãi hoang Anh Vũ cỏ tiêu sơ

Bóng chiều đã ngả đâu làng cũ

Khói sóng sông đầy khách ngẩn ngơ

Ðỗ Bằng Ðoàn & Bùi Khánh Ðản  

---------------phần phụ lục----------------------

Phá thể, dịch thơ theo lối... tự do của PCL:

Gác Vàng

Hạc vàng ra đi từ xưa

Gác vắng còn ở lại

một mình

Hạc sẽ không về nữa

Mây muôn đời sẽ trôi

Dòng Hán Dương muôn đời sẽ soi

(chỉ một bóng mây)

Cỏ Anh Vũ muôn đời sẽ tươi

Chiều tha hương nhớ bóng

một hoàng hôn

Khói sóng trên sông

chạnh nhớ

một niềm riêng                    

PCL

* Xin các bậc lão bối hãy tha tội cho tôi :)

Ðang ngồi lục lại một số tài liệu cũ, bỗng dưng rơi ra một tập nhạc đã ố màu vàng.  Tò mò tôi mở ra xem.  Thì ra tập nhạc này quay roneo do Phong Trào Du Ca Việt Nam phát

hành năm 1974, trong đó chỉ in độc có một bài nhạc của Nguyễn Quyết Thắng và Phan Ni Tấn, phổ thơ Nguyên Dũng, Cao Huy Khanh, và Lê Thanh Xuân.  Tôi không quen Thắng, chỉ do một người bạn giới thiệu qua một đêm lửa trại, và Thắng đã tặng tôi tập nhạc này với chữ ký của anh.  Tôi nhớ hồi đó tụi tôi đã lặng người đi khi nghe anh trình bày bản nhạc này, nói lên tâm trạng tuổi trẻ trong thời chiến: chán chường tuyệt vọng, cô đơn khủng hoảng trong cuộc chiến tàn bạo.  Thắng hiện giờ ở đâu tôi không biết.  Tôi gửi đến các bạn bài hát của Thắng, với hy vọng chia sẻ với các bạn thân phận tuổi trẻ miền Nam trước '75 trong đó có một phần đời của tôị

                                                Dung Nguyên

oOo

BÀI CA HỌC TRÒ

thơ:     Nguyên Dũng, Cao Huy Khanh & Lê Thanh
nhạc:   Phan Ni Tấn & Nguyễn Quyết Thắng

I.
Em học trò sao em hôm nay không đi học

Mà đường đi vẫn vắng người qua âm thầm

Tay em rất nhỏ

Em ôm cặp sách làm ơn chỉ dùm em

lối nhỏ em đến trường

Em học trò sao em hôm nay không đi học

Những ảo mộng nào em không nói cho ai nghe

có người tử trận ngòai biên giới

có người nằm ngủ trên hè phố đêm nay

Em học trò sẽ không bao giờ em còn đi học

Trong sân trường em có biết lá vẫn rụng đìu hiu

Em học trò sao hôm nay em không đi học

Nghe con dế gáy sao em thương cái góc nhà

ngòai kia có người nào mới thở dài

Bây giờ đã hòang hôn hay chỉ mới sớm maị

Em học trò sao hôm nay em không đi học

Ðã có biết bao chuyến tàu

đưa em về quê

em đứng làm chi trên bến nước xuôi

con sóng miền xa đã trôi dạt xa rồị

Em học trò sẽ không bao giờ em còn đi học

Trong sân trường em có biết lá vẫn rụng đìu hiụ

Em học trò sao hôm nay em không đi học

sao bỏ lớp ra chơi dưới gầm cầu

soi đôi mắt xanh

trong giòng nước chảy

tưởng là giọt lệ dành cho ngày lớn khôn

Em học trò sẽ không bao giờ em còn đi học.

II.
Nếu đôi lúc nghe giảng bài con ngủ gục

hoặc reo hò như một chỗ không ai

thầy tha thư cho con đừng gắt gỏng

Vì bây giờ không còn chỗ vui chơi

Tuổi mới lớn thèm đôi chân của biển

thèm sân cỏ thèm một giòng sông

Thèm ca hát để thấy mình được sống

được nâng niu từng chút giấc mơ hồng

Những gai lửa thu đời vui bé lại

mỗi bước đi mũi súng hướng bên mình

Mỗi tiếng nói ra rập rình giáo mác

con bàng hòang ngơ ngác ngó chung quanh.

Cuộc chém giết chưa đến hồi ngã ngũ

nên máu xương nhuộm đỏ nỗi thù hằn

nên giới tuyến người lui về cố thủ

và bầy trò đánh lén ở sau lưng

Lũ bạn con một vài thằng gục xuống

rất âm thầm như những giọt sương khuya

Làng quê con gieo mình trong lửa đạn

đường trở về nghẽn lối phân chia

Con lớn lên thấy mình bơ vơ quá

mẹ cha xa bè bạn cũng nghi ngờ

không chỗ nghỉ chân không nơi nương tựa

đời con quanh quẩn một mình cùng nỗi nhớ bao la

vào lớp học mới thấy mình còn trẻ

còn tự do thở hít những chân tình

Dù bé mọn thầy cho con được giữ

trong thế tình mỗi lúc một chông chênh

Nếu đôi lúc nghe giảng bài con ngủ gục

hoặc reo hò như một chỗ không người

thầy tha thứ cho con đừng trách phạt

vì bây giờ không còn chỗ vui chơi

Nếu đôi lúc giảng bài con ngủ gục...

III.
Kính thưa thầy đây bài chính tả của con

bài chính tả viết về nước Mỹ

con viết hai lần sai chữ American

con viết hai lần sai chữ Communist

con viết hai lần sai chữ Liberty

Làm sao được làm sao được bởi anh con vừa chết

Kính thưa thầy đây bài luận triết của con

một cái nhà và một trái phá

một đám cưới hồng bên cạnh một đám tang

một kiếp sống tàn dưới miệng người no ấm

Ôi tiếng hát nào bên lệ em tuôn mau

Làm sao thuộc bài con học

để vinh thân đời sau

Kính thưa thầy đây bài tóan của con

những đường cong đường thẳng đều có gài mìn

đường trong thành phố có Bar có Mỹ

có con gái học trò

Ðường vào rừng có chông sắt

có hầm hố cá nhân

đường vào đời có đao kiếm có xương máu căm hờn

con đã chứng minh nhiều lần

đường ngoằn nghoèo qua Mỹ

qua Paris thật ngắn

nhưng không thể nối liền Sàigòn Hànội

nhưng không thể nối liền thành phố với làng quê

Con không đậu Tú Tài để đi sĩ quan Ðà Lạt

Con không đậu Tú Tài để thành Bác sĩ Kỹ sư

Kính thưa thầy đây bài thuộc lòng của con

Tổ quốc Việt Nam bốn nghìn năm văn hiến

một trăm năm Pháp thuộc hơn trăm năm đọa đầy

làm sao con thuộc đươc truyện Kiều Nguyễn Du

những bài thơ mùa thu Nguyễn Khuyến

những bài Công Dân Sử Ðịa

những bài học con ngại ngùng không dám đọc to

trên hè phốhay giữa vùng ngọai ô xạ

Kính thưa thầy đây là quyển vở của con

suốt năm chưa một tờ có chữ

con để dành ép khô những dòng nước mắt

của cha con của mẹ con

của chị con và của chính con.

MY FATHER THE SHADOW

(THE YOUNG WOMAN OF NAM XƯƠNG)

narrated by Dương Hùng

Lính Vua, lính chúa, lính làng

Trời ơi, biết  bao nhiêu giặc

Cho chàng phải đi! (1)

Once upon a time, in Nam Xương village there was a young couple; the husband, Trương,  was drafted while they were waiting for the birth of their first child.  A son was born, the wife named him Ðạt and raised him by herself.  When the son learned to speak, he asked his mother: "Where is my father?", the wife pointed to her shadow on the wall one night and told her son:  "This is your father, he only can visit you at night time".  The son accepted her shadow on the wall as his father.  He was quite happy of having both father and mother nearby.  The war ended one day, and husband Truong came home.  He expected a joyful reunion with the son he had not seen.  The son told his father: "You are not my father, my father only comes home in the evening. My father does not speak; when mother sits down, he sits, when mother walks, he walks."

The husband  was enraged and accused his wife to be unfaithful.  Shocked and unable to prove her innocence, the young woman drowned herself in the Hoàng river.  Night came, the young child cried asking for his mother; when the young father lighted the lamp, the son stopped crying and greeted his father's shadow on the wall " Hi Father, I cannot find mother tonight!"

After this tragic event, the villagers built a shrine to commemorate the young woman at the river bank. (2)

                    oOo                

King Lê thánh Tôn (3) wrote two octets in chữ nôm when he visited the shrine.  Below is one of the octet in quốc ngữ and the English translation:

ÐỀ MIẾU BÀ TRƯƠNG Ở NAM XƯƠNG   (4)

Nghi ngút đầu ghềnh tỏa khói hương,

Miếu ai như miếu vợ chàng Trương.

Ngọn đèn dù tắt, đừng nghe trẻ,

Làn nước chi cho lụy đến nàng.

Chứng quả có đôi vùng nhật nguyệt,

Giải oan chi mượn đến đàn tràng.

Qua đây mới biết nguồn cơn ấy,

Khá trách chành Trương khéo phụ phàng.

Vua Lê thánh Tôn

tentative translation:

THE SHRINE FOR THE YOUNG WOMAN OF NAM XUONG

The river rapids release thick incense smoke,

could that be the shrine of Truong's wife ?

When the light carves the shadow,

had he figured what his son said,

the waterway would not take her lifẹ

The sun and the moon witness her innocence,

to clear her name, altar and prayers, what use !

Passing by, the story comes to my attention,

husband Truong's ingratitude should be blamed . 

King Le Thanh Ton

(1) King soldier, Lord soldier, Local soldier 

My God,

Through how many wars my husband has to serve!

(Trường Ca Mẹ Việt Nam, Phạm Duy)     

(2) Nam Xuong Village is now in Ha Nam, Ninh province

(3) King Lê thánh Tôn (1442-1497)

(4) Dương Quảng Hàm, Việt Nam Văn Học, page 87-88

Em và Ta

Em, thánh thiện, hồn nhiên như hoa cỏ

Ta, phàm phu, dầy dạn gió bụi đời

Gặp nhau chỉ một lần thôi

Mà sao vương vấn, đứng ngồi ngẩn ngơ?

Em chưa yêu, chưa biết mộng mơ

Ta đã tương tư đến dại khờ!

Mang tình ghép lại thành thơ

Hỏi mây, hỏi gió bao giờ quên em?

CMH
10/1995

Bài thơ họa "Em và Anh" của Quách Cường