VĂN HỌC NGHỆ THUẬT Liên Mạng

vhnt, số 5

21 July 1995

SÀI-GÒN

Tôi nhắm mắt nằm đây nghe nhịp thở,

Nhớ SÀI-GÒN yêu dấu tuổi còn thơ,

Ôi TRƯNG VƯƠNG! xưa ngây dại đón chờ,

Bước ra về, em lại nỡ làm ngơ!!!

Bên CƯỜNG ÐỂ, trời VĂN KHOA thật ngán!

Thích BÔ ÐA, tôi thích những lang thang,

Hồ CON RÙA nhởn nhơ đàn bướm trắng,

Trường LUẬT KHOA, tình tứ lẫn dịu dàng .

VƯƠNG CUNG cổ, THÁNH ÐƯỜNG tươi gạch đỏ,

Chiều cuối tuần, hoa bướm choáng TỰ DO,

BẠCH ÐẰNG kia, cho gió thổi đôi tà,

EDEN hỡi!  Tôi, em thường gặp gỡ.

Rồi LÊ LỢI, những lần xưa trốn nắng,

THƯƠNG XÁ nào, hay đón bước em sang,

TAM ÐA mến, những chiều trên CÔNG LÝ,

Hay BẾN THÀNH, sôi động những âm vang?

Chiều HIỀN VƯƠNG, vang tiếng món phở gà,

Thêm HIỂN KHÁNH, thạch chè vui phố xá,

Ngày GIA LONG, em trốn học ham vui,

DUY TÂN đó, ôi hàng cây xanh quá!

Ðây NGUYỄN HUỆ, xuân về hoa tắm nắng,

Phố chợ hoa, đàn bướm trắng tung tăng,

Người đầy REX, để cùng vui ngày mới,

Và QUEEN BEE, chờ đón hưởng xuân sang.

Tôi nhắm mắt nằm đây mà vẫn tưởng,

Nhớ SÀI-GÒN, thành phố lắm yêu thương,

Tôi nhắm mắt, để hồn đi dạo khắp,

Những con đường và cả những rạch mương.

Quách Cường

Calif. 05/06/95 - Nhớ Sài-Gòn quá đi thôi!!!

Mưa Hạ

Michael đưa tay bật máy cassette để ở đầu giường, đoạn anh vòng ra phòng ăn lấy chai Whisky và một ly rượu.  Anh chậm rãi trở lại phòng của mình, đứng bên cửa sổ với ly rượu trên tay và trầm ngâm nhìn ra khung cảnh bên ngoài.

Trời đang mưa.  Những giọt mưa chiều cuối hè thật nhẹ nhàng êm ả như đang vỗ về những cây xương rồng và hoa cỏ dại khô khan vì nắng hạ.  Thỉnh thoảng, những tấm rèm nước trong vắt khẻ lay động vì những cơn gió nhẹ thoảng qua đập vào cửa kính, vội vã để lại những dòng lệ dài trên nền kính bóng loáng.  Tiếng nước nhỏ tí tách tí tách đều đều như điệu ru ngọt ngào của mẹ, như những bản tình ca buồn muôn thuở.

Michael cứ đứng như vậy rất lâu.  Dường như anh đang đắm mình hẳn vào điệu nhạc huyền ảo của cơn mưa và không còn biết đến những gì xảy ra xung quanh anh.  Những tiếng hát diệu êm của các ca sĩ Việt Nam trong băng nhạc với các bản nhạc trữ tình Tiếng Mưa Ðêm, Mưa Trên Biển Vắng, Hạ Trắng hầu như không thể đánh thức anh ra khỏi trạng thái trầm tư.  Ðiệu nhạc trong băng bỗng trở nên thánh thót như tiếng mưa rơi. All alone since you just left me... Bài hát Cơn Mưa Hạ quen thuộc!!!  Michael chợt như bừng tỉnh và cảm thấy đau nhói tận tâm can...

Vào một buổi tối thứ Bảy cách đây bốn năm trước, Michael và các anh bạn người Việt cùng làm ăn trong một dịch vụ máy vi tính rủ nhau đến quán karaoke L'Amour nằm ở góc đường Fairview và Westminster của thành phố Santa Ana, trung tâm của người Việt tị nạn.  Là một người Mỹ hiếm hoi trong quán karaoke lại hát được nhạc Việt, mỗi lần Michael hát xong là anh được sự tán thưởng nồng nhiệt của tất cả những người có mặt, đặc biệt là nhóm sáu thanh niên nam nữ ngồi chuyện trò trong góc quán.  Trong quán không có những thiếu nữ nào khác ngoài nhóm các cô gái đó ra và họ xem chừng chỉ đến đây để nói chuyện và nghe nhạc mà thôi.  Dường như chỉ có các nam ca sĩ nghiệp dư biểu diễn.  Vì vậy khi một giọng hát nữ ngọt ngào điêu luyện bất chợt cất lên với âm điệu tiếng Anh rất chuẩn: All alone since you just left me... mọi người đều quay lại phía các cô gái. Người hát là một thiếu nữ có mái tóc dài buông xỏa.  Cô ta không đẹp lắm, song có một vẻ mặt đặc biệt mà có thể nói đã gặp rồi không ai có thể quên được.  Ðó là vẻ mặt buồn xa xăm vời vợi.  Dưới ánh đèn vàng mờ ảo, cô gái dường như đặt hết tâm sự vào bài hát như thể bài hát đó là về chính cuộc đời của cô.  Bài hát và cô như chỉ là một.  Ánh mắt cô thật lạc lõng, trống vắng mênh mang như thể cô đang nhìn vào khoảng hư vô xa thẳm.  Suối tóc dài suông mượt của cô càng làm tăng thêm nét buồn diễm ảo; cô ở đó mà dường như không hiện hữu.  Mọi người đều trầm lặng lắng nghe cô hát và người ta chỉ có thể cảm nhận một nổi đau xót xa qua giọng hát của cô mà thôi.  Cơn Mưa Hạ là bài hát duy nhất mà Ðỗ Quyên, cô gái có nét buồn man mác, đã hát trong buổi tối hôm đó và sự xuất thần của cô qua bài hát đã khiến Michael làm quen với cô.

Michael vẫn còn nhớ anh đã đến bên bàn các cô gái giữa một tràng pháo tay vang dội ngay sau khi Ðỗ Quyên vừa chấm dứt bài hát.  Anh đã cất lời khen một cách tự nhiên:

- Cô hát hay quá.

Cô gái ngước lên nhìn anh bằng một cái nhìn u uẩn như thể đánh thức trong anh nỗi cô đơn lạnh giá của kiếp sống con người và đáp lễ bằng giọng nói thật thanh tao từ mịt mù xa thẳm của không gian:

- Xin cảm ơn ông. Chính ông hát tiếng nước tôi rất hay.

Michael đã rung động.  Anh cảm thấy dường như Ðông Phương với những trường ca Ramayana và Mahabharata trước những uy lực của nền văn hóa vật chất và khoa học chỉ còn phản phất nét huyền bí qua ánh mắt u hoài đó.  Và một Việt Nam tươi đẹp với những bi kịch hùng tráng mà anh chỉ biết được qua những năm học hỏi tìm tòi, qua những câu chuyện thú vị theo lời kể của cha anh, một bác sĩ quân y đã từng ở Việt Nam, dường như chỉ còn biểu hiện qua giọng nói xa vời hoài nhớ của một người vong quốc.  Một niềm hoài cảm đã xâm chiếm trọn hồn anh và tồn tại trong anh cho đến mãi về sau...

Những mùa hạ qua đi.  Như một nhà khảo cổ muốn đi tìm lại những nét đẹp lãng quên của lịch sử, gót chân Michael đã theo Ðỗ Quyên và nhóm bạn của cô lặn lội đến Grand Canyon, Bryce Canyon, Yellow Stone, Yosemite, Rocky Mountain... trong những kỳ nghỉ du lịch của cô sinh viên ngành hóa trường đại học Wyoming, với niềm mong mỏi sẽ phá tan được màn sương mù u ám bao quanh cuộc đời cô.  Michael luôn luôn thu xếp để được gần cô, để được là một người bạn của cô, để được hiểu cô vì đối với anh cô chính là hiện thân của một châu Á với huyền thoại xa xăm mà anh luôn khát khao tìm kiếm.

Một buổi sáng sớm cắm trại tại Yellow Stone National Park, Michael vừa thức dậy ra khỏi lều đã thấy Ðỗ Quyên đang bách bộ một mình giữa rừng thông.  Những giọt mưa hè lạnh giá của đêm hôm trước vẫn còn đọng lại trên cành lá.  Sương mờ ngập phủ. Những ngọn thông chìm lẩn trong mànsương dày đặc.  Ðỗ Quyên xoả tóc trong chiếc áo choàng đen với vòng khăn hờ hửng quấn quanh cổ.  Cô đang đăm đăm nhìn về một hướng, một cái nhìn huyễn ảo.  Michael có cảm tưởng như khi mặt trời hé rộ, cô cũng sẽ tan biến đi cùng với làn sương mờ lung linh của rừng núi.  Anh đến gần cô và hỏi nhẹ:

- Quyên, em đang nghĩ gì mà mơ màng thế?

Cô gái đáp lời anh như trong một giấc mơ diệu vợi đầy đau xót:

- Anh không thể hiểu được.  Sương mù ở đây giống sương mù Ðà Lạt ngày nào.  Mẹ em thường thức dậy mỗi buổi sáng vào giờ này.  Còn anh ấy sau mỗi mùa thi thường hẹn với em giờ này ra ngắm bình minh.  Anh ấy và mẹ đã tan lẫn vào màn sương này.  Em muốn gặp họ.

Michael sửng sờ.  Anh đã nghe bạn bè của Quyên kể lại những bất hạnh của gia đình Quyên nhưng anh chưa bao giờ hỏi và cũng không bao giờ nghe Quyên đề cập đến trong vòng hai năm kể từ ngày anh quen với Quyên.  Mẹ Quyên đã bị chôn vùi dưới sóng biển trong một chuyến vượt biên, và ba Quyên khi cùng cô vượt biên và sang định cư ở Mỹ đã lấy vợ khác.  Người yêu của cô, một sinh viên của trường đại học Tổng Hợp Ðà Lạt đã chết thảm thương trong một tai nạn xe cộ chỉ một tháng trước ngày cưới của hai người.  Michael chợt nhận ra rằng đối với các phụ nữ Á châu, họ ít khi bộc lộ niềm đau đớn nội tâm ra ngoài bằng lời nói.  Thực tế, Quyên chưa bao giờ quên được người yêu của mình và chưa bao giờ quên được cái chết của mẹ mình.  Có lẻ vì vậy mà Quyên luôn có vẻ buồn sâu thẳm.  Phải chăng những mất mát đã gậm nhấm cô gái Việt Nam này cũng như chiến tranh đã tàn phá mảnh đất Việt Nam tươi đẹp?  Anh nói một cách thông cảm:

- Quyên, những sự việc xảy ra không ai có thể ngờ trước được, chỉ là thái độ của chúng ta chấp nhận chúng như thế nào mà thôi.  Quyên có thể quên đi những đau buồn được không?

Cô gái đã im lặng và anh phải lắc đầu thở dài.  Thật là đau xót biết bao khi anh cảm thấy mình bất lực không thể làm dịu vơi nổi khổ đau của người khác, nhất là một người bạn thân của mình...

Trời vẫn cứ mưa. Michael nhấp một nhấp rượu và lại nhìn ra cửa sổ.  Anh cảm thấy buồn vô tận. Sáng nay anh vừa đi đám tang Quyên; Quyên mất vì bị bướu não ác tính.  Anh chỉ kịp bay từ Phoenix qua Laramie thăm Quyên trong những giờ phút cuối.  Trong nổi đau đớn của những giây phút đón chờ thần chết, Quyên đã nói với anh bằng giọng nói thật thân mật, gần gủi :

- Mike, Quyên rất cảm ơn những gì anh đã làm.  Anh là một người bạn tuyệt vời.  Anh có biết không, thật không có gì khích lệ cho bằng được một người hiểu mình tường tận, biết rõ những lỗi lầm lẫn những điểm tốt mà vẫn làm còn là bạn tốt của mình...

Michael bỗng luyến tiếc. Anh chợt nhớ đến một buổi trưa anh cùng Quyên đến ăn ở quán Việt Nam duy nhất tại Fort Collins, Colorado, cách Laramie một giờ lái xe. Họ có một cuộc tranh luận nhỏ; có lẽ đó là cuộc tranh luận mà Quyên tỏ ra sống động nhất. Anh đã bình luận về nét buồn trầm mặc của Quyên:

- Em đang ở đây, nhưng tâm trí em hình như đang ở đâu đâu.  Phải chăng em đang ở Ðà lạt?

Quyên đáp từ tốn:

- Có lẽ vậy.  Quyên luôn luôn cảm thấy mình là một người lạ trên mảnh đất này. Những khác biệt về phong tục, tập quán và ngôn ngữ quá lớn.  Quyên sống ở đây như một tên bù nhìn, một con rối; Quyên không thể và không bao giờ hiểu được những người ở đây.  Vả lại, trong tâm trí Quyên, Ðà lạt vẫn luôn luôn có anh ấy và mẹ.  Có lẻ Quyên sẽ trở về đó sau khi học xong Ph. D. Cuộc sống ở đây quá vội vàng, chóng vánh, rốt cuộc có lẻ Quyên chỉ mong mỏi tìm một niềm bình an nơi quê hương của mình.

- Xin lỗi Quyên, nhưng họ đã chết rồi.  Dù cho nơi đó có là quê hương của Quyên, nhưng khi Quyên về, với những thay đổi nơi Quyên và nơi vùng đất ấy, liệu Quyên có thể có được niềm bình an Quyên tìm kiếm hay không?

Michael nhìn Quyên rồi chậm rãi nói tiếp:

- Anh nghĩ là Quyên luôn là một kẻ tha hương cho dù ở bất cứ nơi nào trên quả đất này vì rằng Quyên không bao giờ bằng lòng với những gì trong hiện tại, vì rằng Quyên luôn mong mỏi một cái gì tuyệt đối không thể tìm được trên cõi đời này.  Ngay cả như nếu anh ấy sống lại, Quyên cũng sẽ luôn luôn mơ màng về một tình thương bao la hơn, một cõi sống cao thượng hơn... Quyên sẽ luôn như một người dân vong quốc với nỗi Buồn Nhớ Cố Ðô và cố đô đó chỉ tồn tại trong tâm tưởng của mình Quyên mà thôi.

Quyên nhìn anh đầy bất ngờ rồi nói một cách trầm tĩnh:

- Có lẻ anh nói đúng.  Nhưng Mike, chính anh cũng là một kẻ tha hương ngay trên quê hương của anh.  Anh học hỏi về Việt Nam, về châu Á với tất cả niềm khát khao được trở về với những huyền thoại của vùng đất da vàng. Nhưng thực tế những gì anh học hỏi chỉ là những khoảnh khắc được ghi lại mà thôi.  Anh sẽ không bao giờ thấu triệt được những huyền bí vì chúng giống như những bí ẩn của cuộc đời, phải sống cho hết cuộc đời mình mới biết được ý nghĩa và sự bình an tuyệt đối.  Phải, chỉ khi nào anh bước vào màn đen giữa cái chết và sự sống anh mới sẽ hiểu được những kỳ diệu.  Cho dù anh là một thương gia thành công, một kỹ sư tên tuổi, anh vẫn luôn muốn trốn chạy cuộc sống kỹ nghệ hoá năng động ở xứ sở này bằng âm nhạc, bằng hội họa, bằng văn chương, bằng thể thao , vân vân.  Anh cũng như Quyên mà thôi, tiềm thức của anh cũng luôn tìm kiếm điều tuyệt đối.

Michael đã cười giả lả:

- Isn't it right that we all have the birth trauma as Richard Churn once said?

Phải, the birth trauma.  Giờ đây, có lẻ Quyên đã đi về quê hương của cô, nơi có người yêu cô và mẹ cô đang chờ, đã đến một nơi bình yên mà cô ấy hằng mong ước.  Cô đến nơi cô đã ra đi.  Còn anh, ngày mai anh sẽ còn nhiều vấn đề phải giải quyết trong công ty, trong dịch vụ với khách hàng, sẽ trở lại với cuộc sống bận rộn hàng ngày vắng bóng người bạn có những hoài mong bí ẩn như chính anh.

     Even now, you 've gone away

     In my heart, love always stay

     Day by day, I 'm here waiting

     And you know you're always on my mind...

Ca sĩ trong băng đã kết thúc bài Cơn Mưa Hạ.  Một dòng nước mắt chảy dài trên gò má Michael hồi nào anh không hay.  Ðoạn kết của bài hát đúng như nỗii tâm sự của cô bạn Việt Nam của anh.  Ðỗ Quyên không bao giờ quên được tình yêu mà mẹ cô và người yêu cô dành cho cô.  Và anh, có lẻ anh sẽ không bao giờ rủ bỏ được nỗi hoài nhớ về cô.  Michael nâng ly rượu lên và nói một mình:

- Quyên, chúng ta đều la những kẻ xa lạ trên mảnh đất này như L'estranger của Albert Camus.  Vĩnh biệt em. Cầu chúc cho em bình an trên đường về quê hương.

Anh nốc cạn ly rượu và nhìn những hạt mưa rơi xuống một nhánh lá xương rồng.  Hạt trước vỡ tan để hạt sau nối tiếp liên tục.  Những hạt mưa vỡ lại biến thành những chuổi hạt nhỏ li ti len qua kẽ lá rớt xuống thấm vào lòng đất.  Có lẻ một ngày nào đó chúng lại bốc hơi trở thành mây rồi sẽ thành mưa tưới mát đất đai.

Anh thở dài vì biết rằng có lẻ sẽ không bao giờ anh còn có thể bắt gặp một nét buồn diễm ảo của Ðông Phương huyền bí lần thứ hai.  Trong lòng anh chỉ còn lại là một nổi trống vắng. Phải chăng đó là tình yêu?

Bên ngoài, trời vẫn mưa nặng hạt.

Jul 20, 1995

BCCB

(Lư Ngọc Dung)