VĂN HỌC NGHỆ THUẬT Liên Mạng

vhnt, số 100  (i) 

5 November 1995

Thư Bạn Đọc

chào các anh chị trong nhóm,  

Giữa cơm áo tất bật, Lộc Quy vẫn lặng lẽ theo dõi thi tài, văn tài của các anh chị.  Sau một thời gian lặng lẽ thì lq... rét trước kiến thức và khả năng của mọi người.  Cho lq được gởi lời khen tài năng của các anh chị, và lời cám ơn đã giúp thêm mớ kiến thức hạn hẹn của lq rất nhiều. 

Và nhiều hơn hết, rất cám ơn chị chủ bút Chi Lan.

thân
lộc quy

Duyên Với Nợ

Có lúc tôi buồn như cỏ cây
giông bão tình xa ở một ngày
thơ với tôi riêng nhiều đêm trắng
trắng giọt thơ sầu tôi trắng tay.

Có lúc thôi buồn tôi mãi vui
cũng gặp thơ như đã gặp người
mượn thơ tôi kể hoài tâm sự
người bảo đau đầu cô bé ơi.

Có phải thơ nào chỉ riêng đây
hai chữ tình duyên hợp tan nầy
tôi là lữ khách ngoài quan lộ
thơ mát đường trần như bóng cây.

Cả lúc mơ về con nước xưa
sông chảy nghiêng soi tóc hàng dừa
thảng thốt kêu tên trời quê cũ
tôi với thương nầy trong tiếng thơ.

Vuông tròn tôi ở kiếp nhân sinh
thế nhân vẫn lắm chuyện thường tình
thu qua, đông lại người đi, đến
vẫn mỗi một dòng thơ có tên.

Nhiều lần tôi sợ rất xa xăm
sợ tôi chữ nghĩa cạn âm thầm
sợ mình lữ khách ngoài quan lộ
mê mãi đăng trình quên bóng râm

Cỏ Nhớ

Ðường Hoa Buồn Tủi Mẹ Quê   

Vẫn thấy đâu đây những nẻo đường
Ðường, hoa, gió, nắng, áo Ðông Phương
Màu hoa, sắc cỏ sao tàn tạ !
Lệ buồn tủi phận mẹ quê hương

Luân Hồ Triệu
3/11/95

                       =-/              Mùa Thu Ngang Phố

              \|/        \ /             

               \ |  //_  //-<_        Đi ngang phố nhỏ mù sương
              =--\\// \|//-=           thu bay
                  \\////_                chầm chậm
                    |||/                  chút vương vấn gì?
                    ||||                  Nhẹ nhàng
              .....//|||....              nước rớt, li ti

Trời mang mưa
rải... hạt si, xuống đời

Thu về...
bâng khuâng màu lá
trôi trôi, mây trời
Thu về...
phố nhỏ buông lơi
Vòm cây
              phố lá
                              mây trời
              hôn nhau...

Đâu đây
lá rụng, rào rào
Bay về mô?
để,
dạt dào nhớ thương
Vẳng trong hơi gió
chút hương
Mùa thu ngang phố...
ngập ngừng,
bài thơ...

Thùy Trang
Nov' 95

 Remember 

 Remember me when I am gone away
Gone far away into the silent land
When you no more can hold me by the hand
Nor I half turn to go, yet turning stay
Remember me when no more, day by day.
You tell me of our future that you planned
Only remember me; you understand
It will be late to council then or pray.
Yet if you should forget me for a while
And afterwards rememeber, do not grieve:
For if the darkness and corruption leave
A vestige of the thoughts that once I had,
Better by far you should forget and smile
Than you should remember and be sad.

Christina Rossetti

Nhớ Ta

Nhớ ta đi, khi ta xa khuất
Ðã viễn hành vào cõi đất lặng câm
Khi chẳng bao giờ người cầm tay giữ buộc
Ta dùng dằng rồi ở lại nữa đâu.
Nhớ ta khi không còn ngày cũ
Khi người kể ta nghe về chuyện tương lai
Nhớ ta thôi, hiểu không người hỡi
Ðã muộn lắm rồi, chuyện khuyên bảo, nguyện cầu
Nhưng nếu người quên chỉ trong phút chốc
Rồi chợt nhớ ta người cũng đừng buồn
Vì dẫu tối tăm cùng hủy diệt
Có bỏ lại ý nghĩ nhỏ nhoi ta đã có một lần
Thì ta muốn người cười trong quên lãng
Ðừng nhớ ta và tự khổ lấy mình.

Phan Lê Dũng dịch

Chiều Chủ Nhật

Trên chiếc ghế                                              Phố vắng cuối tuần
Ðủ bốn chân                                                  dài đại lộ
Mùa Thu lười biếng đi qua                            Chót vót building
Hồn bập bềnh ngọn sóng                             Nơi cement và mây trắng
Trận động đất kinh hoàng                                        lẫn vào nhau
Tàn phá hồn Anh                                           Chốn tình yêu và phân nửa
Ngổn ngang,  bốc khói                                                  mảnh hồn
Hình như giọng người nói                             Biết đâu là biên giới
Kết một chuỗi âm u                                        Ðời sống
Mây xuống thấp sương mù                            chút gì cô đơn thơ mộng
Mênh mang trăm triệu kiếp                            Phải không Em?
                                                                        Ngoài sân có tiếng buông rèm
                                                                       Buổi chiều tắt nắng say mèm
                                                                                                  hồn hoang
                                                                       Trải qua một kiếp hoang đàng
                                                                       Trần gian mấy kiếp Ta mang
                                                                                      cơn sầu.

Lý Hồng Văn

Ðây là một trong những bài thơ của Hoàng Cầm viết sau 75 mà tôi rất thích.

Chuyện Trăm Năm

tặng Trịnh Công Sơn

Anh đứng đây là đâu
Em cười như lá mỏng
Khép cửa vào chiêm bao

Anh đứng đây là đâu
Em nói như gío nghẹn
Chiều nghiêng mây Thị Mầu

Anh đứng đây là đâu
Em nhìn như mưa trắng
Năm năm bay ngang đầu

Anh đứng đây là Em.

Hoàng Cầm
Sài Gòn , 1985

Chinh Đinh sưu tầm

Cho Người Sơn Nữ

Em muốn tìm về chốn thiên nhiên
Tung tăng trên núi vắng êm đềm
Ca hát vang lừng trong rừng vắng
Ngỡ mình đang giỡn với bầy tiên

Em muốn tìm về chốn thiên nhiên
Để em quên hết những muộn phiền
Quẳng áo quăng hài em xuống suối
Xỏa tóc phơi mình thật tự nhiên

Em đứng khoe mình thật thản nhiên
Dưới ánh trăng trong vẻ dịu hiền
Ngơ ngẩn trên bờ xem em tắm
Ngỡ mình đang ngắm một nàng tiên

TTTN-KV
11/03/95

BALLAD OF A WARRIOR'S WIFE

(part IV)

by ÐẶNG TRẦN CÔN and ÐOÀN THỊ ÐIỂM (1705-1746) [*]

tentative English translation by Dương Hùng

- early arctic snow 1995 -

SELF-PITY

Looking back at the willow shade,
I wish you should not to seek fame;
in your distant campaign,
do you share my thinking?

If this is your wish,
Surely I shall not hesitate;
just like the sun flower,
my heart follows your will;
just like the flower,
I am afraid the sun might go down.

The sun withers flowers,
and carelessly turn them yellow;
dried flower scatter along the wall.
Many frosty nights, many years pass by. [25]

Orchids harvested from the front yard,
and the lilies from the river bank blend flagrances.
Dressed up, I strolled the front yard,
look at heaven, my beauty wanes.

Milky Way shines or fades,
Khuê star group comes and goes,
clouds vibrate then sullen,
North star sweeps its tail east to west.

Moonlight dots my pillow,
at wake up, the mist drenches dry branches;
loneliness saturate the years,
winds whitewash the wall.

As years pass by my beauty fades,
my husband is strolling in remote lands;
before, we were as close as shadows,
why now, we are separated like Morning and Evening stars.
 

You are galloping on cloud shaded roads,
I am retracing my steps in mossy lanes;
spring comes but news does not arrive,
good times leave us behind.

Yellow and bright red chrysanthemums come back with spring,
the breeze blends red and yellow;
like Ngưu Lang and Chúc  Nữ, could we met each fall,
crossing the bridge of black ravens? [26]

For me, loneliness besets,
best moments forget,
the loom dashes days and months,
old age quickly chase youth away.

Spring and fall bring me idignation,
joy is scarce, despair plentiful;
desolation and grief devastate
what left of my beauty.

Remember Văn Quân [27] when she was young,
how did she fare with her white hair?
And the handsome Phan Lang, [28]
Did his charm survive when his hair turn gray?

My beauty is still thriving,
but day and night rush by;
youth is so fragile,
fate can easily turn a youthful woman into a matron.

By the pavillion, I still remember your old flagrance,
and dream of your face by the moon;
Oh God, how can you separate us?
Grief overcomes me, anguishes persist.

The ducks in the fields stay together,
and enjoy life, can you see?
The sparrows under our roof
live together till old age, can you see?

These insects, they go in pairs,
these birds, they fly with joined wings.
Lotus joins flowers, willow tree shares weaved branches.

Love binds insects, birds and plants,
how can we be parted?
In the next life I wish to be
paired birds, or branch-sharing trees.

Love unites us eternally,
I rather have love this life than next.
My husband, do not let your hair turn white,
I will preserve my youthful beauty for you.

As your shadow, I will follow you close,
by your side wherever you will be.
Keep your pledge with the moon,
at home, I fulfill my filial duties.

Lúc ngoảnh lại ngắm màu dương liễu,
Thà khuyên chàng đừng chịu tước phong;
Chẳng hay muôn dặm ruổi giong,
Lòng chàng cũng có như lòng thiếp chăng.

Lòng chàng ví cũng bằng như thế,
Lòng thiếp nào dám nghĩ gần xa;
Hướng dương lòng thiếp như hoa,
Lòng chàng lẩn thẩn e tà bóng dương.

Bóng dương để hoa vàng chẳng đoái,
Hoa để vàng bởi tại bóng đương;
Hoa vàng hoa rụng quanh tường,
Trải xem hoa rụng đêm sương mấy lần.

Chồi lan nọ trước sân đã hái,
Ngọn tần kia bên bãi đưa hương.
Sửa xiêm dạo bước tiền đường,
Ngửa trông xem vẻ thiên thương thẫn thờ.

Bóng Ngân Hán khi mờ khi tỏ,
Ðộ Khuê Triền buổi có buổi không;
Thức mây đòi lúc nhạt nồng,
Chuôi sao Bắc Ðẩu thôi đông lại đoài.

Mặt trăng tỏ thường soi bên gối,
Bừng mắt trông sương gội cành khô;
Lạnh lùng thay bấy nhiêu thu,
Gió mây hiu hắt trên đầu tường vôi.

Một năm một nhạt màu son phấn,
Trượng phu còn thơ thẩn miền khơi;
Xưa sao hình ảnh chẳng rời,
Bây giờ nỡ để cách vời Sâm Thương.

Chàng ruổi ngựa dặm đường mây phủ,
Thiếp dạo hài lối cũ rêu in;
Gió xuân ngày một vắng tin,
Khá thương lỡ hết mấy phen lương thì.

Xẩy nhớ khi cành Diêu đóa Nguỵ,
Trước gió xuân vàng tía sánh nhau;
Nọ thì ả Chức , chàng Ngâu,
Tới trăng thu lại bắc cầu sang sông.

Thương một kẻ phòng không luống giữ,
Thời tiết lành lầm lỡ đòi nau;
Thoi đưa ngày tháng ruổi mau,
Người đời thấm thoát qua mầu xuân xanh.

Xuân, thu để giận quanh ở dạ,
Hợp ly đành buồn quá khi vui;
Oán sầu nhiều nỗi tơi bời,
Vóc bồ liễu dễ ép nài chiều xuân.

Kià Văn Quân mỹ miều thuở trước,
E đến khi đầu bạc mà thương.
Mặt hoa nọ gã Phan Lang,
Sợ khi mái tóc điểm sương cũng ngừng.

Nghĩ nhan sắc đương chừng hoa nở,
Tiếc quang âm lần lữa gieo qua;
Nghĩ mệnh bạc, tiếc niên hoa,
Gái tơ mấy chốc hoá ra nạ dòng.

Gác nguyệt nọ mơ mòng vẻ mặt,
Lầu hoa kia phảng phất mùi hương.
Trách trời sao để nhỡ nhàng,
Thiếp rầu, thiếp lại rầu chàng chẳng quên.

Chàng chẳng thấy chim uyên ở nội,
Cũng dập dìu chẳng vội phân trương;
Chẳng xem chim yến trên rường,
Bạc đầu không nỡ đôi đường rẽ nhau.

Kìa loài sâu hai đầu cùng sánh,
Nọ loài chim chắp cánh cùng bay;
Liễu, sen, là thức cỏ cây,
Ðôi hoa cũng sánh, đôi dây cũng liền.

Ấy loài vật tình duyên còn thế,
Sao kiếp người nỡ để đấy, đây.
Thiếp xin về kiếp sau này,
Như chim liền cánh, như cây liền cành.

Ðành muôn kiếp chữ tình đã vậy ,
Theo kiếp này hơn thấy kiếp sau ;
Thiếp xin chàng chớ bạc đầu ,
Thiếp thì giữ mãi lấy màu trẻ trung .

Xin làm bóng theo cùng chàng vậy,
Chàng đi đâu cũng thấy thiếp bên;
Chàng nương vừng nguyệt phỉ nguyền,
Mọi bề trung hiếu thiếp xin vẹn tròn.

oOo

HOMECOMING

Your unshaken patriotism is bright red,
your devotion to the people iron-clad;
determined to eradicate the invaders,  you spare none of the barbarians.

Facing lances and guns,
God blesses you, loyal servant.
Victories after victories under God guidance,
it is now time to hang the bow and drop the arrows.

Banners leave the outposts,
glorious marching songs fill up the capital;
your name carved on the mountains,
military exploits offered to the throne.

Water from the Milky Way wash your bronze ax,
heroic epics praise your glory.
In the Hall of Fame, your name will be carved,
and etched on the High Tower, in the Unicorn Monument. [29]

With your acheivements, you receive glorious title,
your fame will be on stone for the millennium.
The family then can share the imperial graces,
as your wife, I then could enjoy blessings from heaven.

I will not behave like Tô Tần's wife, [30]
my husband, you're the most talented gentleman.
You come home with fame and a gold seal,
waiting by the loom, I am always grateful.

Please permit me my husband,
to fold your armor, to change your combat dress,
to dust away wind, or drops of frost.
On my knees, I offer wine in a gold cup,
for you, I will powder my face and wear perfume.

I will unfold my scarves
layers and layers drenched with tears,
I will recite my sad poems, verse by verse,
so you can know my feelings;
joyful episodes will replace sad tones,
wine will open our heart to each other.

I will serve you cups after cups,
we will join our voice, songs after songs;
share cup, jointly recite poem,
we will renew our pledge of love, forever.

To compensate for despair and desolation,
we will cherish each other in eternal peace;
In sweet tone I will praise our love:
- It's time for my gentleman
to rejoice success and happiness ./.

Lòng hứa quốc tựa son ngăn ngắt ,
Sức tý dân dường sắt trơ trơ .
Máu Thuyền Vu quắc Nhục Chi ,
Ấy thì bữa uống, ấy thì buổi ăn .

Mũi đồng bác đôi lần hăm hở,
Ðã lòng trời gìn giữ người trung;
Hộ chàng trăm trận nên công.
Buông tên ải bắc , treo cung non đoài.

Bóng kỳ xí giã ngoài quan ải,
Tiếng khải ca trở lại Thần kinh;
Ðỉnh non kia, đá đề danh,
Triều thiên vào trước cung đình dâng công.

Nước Ngân Hán việt đồng rửa sạch,
Khúc Nhạc Từ giéo giắt lừng khen;
Tài so Tần , Hoắc  vẹn tuyền,
Tên ghi gác Khói tượng truyền đài Lân.

Nền huân tướng đai cân rạng vẻ,
Chữ đồng hưu bia để nghìn đông.
Ơn trên ấm tử , thê phong,
Phân vinh thiếp cũng đượm chung hương trời.

Thiếp chẳng dại như người Tô Phụ,
Chàng hẳn không như lũ Lạc Dương;
Khi về đeo quả ấn vàng ,
Trên khung cửi , dám rẫy ruồng làm cao.

Xin vì chàng xếp bào cởi giáp,
Xin vì chàng dũ lớp phong sương;
Vì chàng, tay chúc chén vàng,
Vì chàng điểm phấn đeo hương não nùng.

Mở khăn lệ , chàng trông từng tấm,

Ðọc thơ sầu, chàng thấm từng câu.
Câu vui đổi lấy câu sầu,
Rượu khà cùng kể trước sau mọi lời.

Sẽ rót vơi lần lần từng chén,
Sẽ ca lần ren rén từng thiên;
Liên ngâm đối ẩm đòi phen,
Cùng chàng lại kết mối duyên đến già.

Cho bõ lúc xa sầu cách nhớ,
Giữ gìn nhau vui thuở thanh bình;
Ngâm nga mong mỏi chữ tình,
Nhường này âu hẳn tài lành trượng phu ./.

NOTES:

[25]  frosty nights come once a year 

[26]  please see note [20] 

[27]  a famous pretty woman in the Thục Kingdom, China 

[28]  a famous handsome man under the Tần dynasty, China 

[29]  Kỳ Lân Ðài: a monument built under the Ðường dynasty to glorify national heroes.

[30]  Tô Tần was a self-appointed negotiator in the Chiến Quốc era (China); before he gained fame and power, his wife and his sister-in-law looked down on him.  When he was appointed prime minister in six different kingdoms, his wife warmly greeted him on the home-

Người Em Nuôi

(tiếp theo kỳ trước, vhnt #98)

Tôi trả lời cho qua chuyện vậy thôi, chứ nó có hiểu hay không tôi cũng chẳng cần biết đến, vì gói thuốc lá đã nằm ở trong túi áo tôi rồi mà.  Tôi chỉ muốn nó viết cho xong lá thư để coi như là xong cái nợ thuốc lá, nên tôi lại tiếp tục đọc cho nó viết: 

"Sau là để dò xem em đối với tôi như thế nào?  Tôi hy vọng lá thư nầy sẽ tạo cơ hội dễ dàng cho em và tôi quen nhau. Tôi thú thật với em tôi " lòng trong như đã, mặt ngoài  còn e ", nên mới mượn lá thư nầy làm nhịp cầu tri âm ". 

Tới đây tôi ngừng lại và hỏi nó:
- Mầy thấy như vậy đủ mùi chưa, hay là muốn mùi hơn nữa?  

- Ðương nhiên là muốn hơn nữa rồi đó.  

Tôi cười cười đọc tiếp : 

"Tôi sẳn đây xin kể cho em biết tình tôi đã đối với em đến độ nào. Tôi yêu em nhiều lắm!  Nhiều như cá ở dưới biển, như sao ở  trên trời.  Còn nhớ em, tôi nhớ em như điên

như dại, cái điên dại nầy còn hơn những người ở nhà thương điên Biên Hòa.  Có những tối tôi nằm ngủ không được vì bị muỗi cắn, tôi vừa đập muỗi, vừa nghĩ đến em và ao ước gì có em bên cạnh để hai đứa cùng đập muỗi cho nhau." .

Tôi đọc đến đây nín cười không được, nên vội vã chạy ra trước ban công để che dấu nó.  Khi tôi trở vô nó hỏi tôi tại sao chạy ra ban công làm gì, tôi đã phải nói láo với nó là tôi cần ra ngoài ban công để  thả bom hơi.  Sau đó tôi lại tiếp tục đọc: 

" Vì là lá thư đầu, nên tôi không dám viết dài dòng, sợ em cho tôi là kẻ ba hoa chích chòe, nên đành để dành cho thư kế tiếp sẽ viết nhiều hơn. Tôi mong thư em từng giây từng phút, xin em hãy ban bốcho tôi một ân hụê, bằng cách em viết thư hồi âm cho tôi.  Cái ân hụê nầy tôi xin "sống thời nhớ mãi và chết thời mang theo" .  Cuối thư tôi xin chúc em được "trăm năm hạnh phúc".

Kẻ yêu em nức nở 

Lưu Quang Chánh

Sau khi ký tên xong, nó liền ngước lên nhìn tôi mà miệng thì lẫm bẩm một điều gì tôi nghe không rõ nên liền hỏi: 

- Muốn nói cái gì thì nói toẹt mẹ nó ra đi, chứ ở đó mà lẫm bẩm cái gì vậy mậy?

- Ðâu có gì đâu, em chỉ hơi thắc mắc là tại sao mình lại chúc con Liễu trăm năm hạnh phúc, trong khi nó đâu có đi lấy chồng, lấy vợ gì đâu? 

- Nữ a mầy chính hiệu là nhà quê hết chỗ nói.  Khi mình chúc nó trăm năm hạnh phúc, có nghĩa là mình chơi trò cao thượng với nó đó.  Mình muốn cho nó biết rằng, nếu như mai sau lỡ duyên không thành, nó có đi lấy chồng khác dù không phải là mình, mình vẫn mong cho nó được mãi mãi hạnh phúc, bởi vì mình yêu thương nó quá, mình đành hy sinh giành lấy thương đau, chớ không để em bị thương đau.  Sao bây giờ mầy đã hiểu cái ý cao siêu đó chưa? 

Về chuyện cua gái thành thật mà nói, nó khờ khạo lắm, nên sau khi nghe tôi giải thích có lý quá, nó gật đầu và khen lia lịa: 

- Anh Cường hay quá, ý tưởng thật cao siêu cái đầu óc cá lóc của em không thể  nào hiểu nổi! 

- Thôi đủ rồi, bây giờ mầy lấy phong bì và nhét cái thơ vô cho ngay ngắn, rồi đi qua bên đó đưa cho em đi. 

- Hay là anh đi đưa giùm em đi. 

- Í, đâu có được mậy!  Mầy phải đích thân đưa cho em, để  chứng tỏ với em là nhờ tình yêu của em mà mầy trở thành can đảm chứ. 

- Nói thì dễ, nhưng em vẫn thấy sợ sợ làm sao đâu! 

- Mầy thử một lần đi là hết sợ liền à. 

Chuyện cua đào nầy không phải cho chính tôi, nên tôi đã quên đi ngay ngày hôm sau, cho đến khoảng một tuần lễ sau, sau bửa cơm trưa thằng Chánh khều khều tay tôi ra dấu hiệu để lên lầu.  Trời ban trưa nắng muốn chết người, nhưng vì hiếu kỳ nên tôi đã theo nó lên lầu và ra ngoài ban công.  Sau khi ngó tới ngó lui và yên tâm khi thấy không có ai theo, nó mới cho tôi biết là có thư hồi âm của con Liễu.  Nó móc trong túi áo ra một phong thư màu xanh dương lợt.  Khi nó đưa cho tôi, tôi đã ngửi được mùi dầu gió xanh hiệu con Ó trên phong thư ấy.  Tôi đã không ngờ con Liễu sẽ hồi âm cho nó, vì khi tôi giúp nó viết lá thư, tôi đã cố tình chỉ cho nó viết cà rỡn để  con Liễu đọc sẽ giận và khỏi trả lời. Ðúng là trời đãi kẻ khù khờ, nên khiến cho con Liễu đã trả lời và lá thư đã được viết như sau: 

"Cam Ranh ngày x tháng x năm x

Anh Chánh thương mến : 

Trước hết em xin cám ơn anh đã có lòng thương mến em, nhưng em xin anh kỳ tới nếu có viết thư cho em thì đừng có dùng chữ kính thưa trong đó nữa nghe, bởi vì chữ kính thưa đó nó làm cho em liên tưởng đến tờ đơn hơn là lá thư tình.  Ngoài ra còn việc chúc cho em, anh cũng đừng chúc tầm bậy tầm bạ nữa, nhất là không được thề thốt trong thư.  Em sẳn đây cũng cho anh biết là em cũng mến anh nhiều lắm!  Em lần đầu tiên  mới viết thư cho người con trai, nên nếu có những thiếu sót, mong anh bỏ lỗi cho.  Ðâu phải chỉ có anh là kẻ nghĩ đến em, em đây cũng có những lúc thầm nghĩ đến anh vậy, chẳng hạn như bây giờ nè, vưà viết thư vừa nghĩ đến anh đây. Nhưng tuyệt đối em chưa bao giờ có ý nghỉ hai đứa sẽ đập muỗi cho nhau.  Kể ra anh có những ý tưởng ngộ nghĩnh ghê, em thích những cái ngộ nghĩnh đó."

Tôi đọc đến đây, tôi kêu trời trong bụng, mình định phá nó ai ngờ nó lại được việc.  Tôi lại tiếp tục đọc nốt lá thư ấy . 

" Anh Chánh ơi ! Em có một việc nầy yêu cầu anh, đó là anh nhớ đừng cho ai đọc lá thư nầy hết nhe.  Em sợ lỡ có ai mà biết được chuyện nầy, rồi đến tai ba má em thì em bị đòn chết đó.  Thôi thư đến đây cũng tạm đủ để anh hiểu em đối với anh như thế nào rồi, hẹn anh thư sau.  Mong thư anh lắm lắm.  Chúc anh vạn sự như ý. 

Em
Liễu"

Tôi đọc xong lá thư tôi không biết phải nói sao với nó, vì thật tình tôi không hiểu phải nói gì với nó đây.  Sau một hồi im lặng nó đã lên tiếng hỏi tôi: 

- Dạ anh Cường nghĩ sao về lá thư nầy? 

Tôi vọt miệng trả lời cho xong chuyện : 

- Nghĩ sao nửa, nó chịu mầy qúa xá rồi, mầy thấy lá thư tao chỉ cho mầy viết nó áp phê ghê chưa? Bây giờ thì mình không nên viết thư cho nó nữa, mà phải hẹn nó gặp mặt nhau để tấn công mạnh. 

- Tấn công mạnh là làm sao, mà không biết nó có chịu cho mình gặp mặt không? 

Tôi đang đứng ngoài nắng, người bị nóng ran lên, nên dễ nổi quạu: 

- Không cho cũng bắt nó phải cho, mầy phải làm cho nó nể  sợ  mầy ngay từ bây giờ, thì về sau đời mầy may ra mới khá được biết chưa?  Vả lại chỉ thư từ suông thì ăn được cái

dải gì và làm sao mà chấm mút được!!!  

- Chấm mút hả!  Chắc em hổng dám đâu! 

- Trời ơi!  Chấm mút trong thời đại bây giờ đâu có nghĩa lý gì đâu mà mầy phải sợ, mầy đúng là đồ con gà nuốt dây thung.

Tôi dũa nó xong, liền bỏ đi ngay vì sợ nó năn nỉ chỉ cho nó viết thêm lá thư thứ nhì.  Rồi mọi việc cũng bình thản trôi qua.  Tôi quên hẳn đi chuyện tình của thằng Chánh và con Liễu cho đến một hôm nọ, tôi đi chơi ở nhà một người bạn đến gần mười giờ tối mới về đến nhà.  Khi tôi bước lên lầu, tôi đã nhìn thấy ngay mấy đứa em tôi đang tụ lại một đám và đứng núp đằng sau cái cửa sỗ thông ra ban công.  Ðứa nào đứa nấy đều im thin thít và gương mặt đầy vẻ khẩn trương ghê lắm. Con Kim, em gái tôi chạy tới báo nhỏ cho tôi biết: 

- Anh đừng có ồn nhe, anh Chánh rủ được chị Liễu qua nhà mình chơi, hiện hai người đang ở ngoài ban công thủ thĩ với nhau.

Tôi nghe nói vậy cũng chạy lại dán sát cái lỗ tai của tôi vô cửa sỗ với hy vọng sẽ nghe lén được một ít điều vui vẻ.  Ban đầu chúng tôi chỉ nghe được những tiếng xù xì rất nhỏ, chắc tại hai đứa nó còn mắc cở.  Nhưng khoảng hai mươi phút sau chắc có lẽ đã quen dần, nên tiếng nói của tụi nó cũng bắt đầu to hơn, nên tụi tôi dù đứng bên trong cũng nghe rỏ lắm.  Hai đứa nó nói riết rồi cũng hết đề tài để nói, nên thằng Chánh đã lên tiếng đề nghị:

-Thôi bây giờ mình chơi đố nhau đi nghen?

Con Liễu trả lời lại bằng một giọng nhỏ nhẹ :

- Dạ, anh muốn sao cũng được hết, em để anh đố trước đó.  À! Nếu như em đáp trúng thì anh thưởng em cái gì?

Thằng Chánh bị hỏi ngược bất ngờ như vậy, nên nó đâm ra á khẩu, ú ớ trả lời không được.  Sau một hồi lấy lại bình tĩnh, nó đáp đại :

- Em muốn anh thưởng cái gì cũng được hết.

- Anh nhớ đó nghen và thôi anh đố đi.

- Ừ, anh đố em chứ cái quần đùi còn gọi là quần gì nữa?

- Thì còn gọi là quần cụt; quần ngắn chứ quần gì nữa, anh đố gì mà dễ quá đi!

- Không có dễ đâu, mấy câu trả lời của em đều sai hết rồi.

- Vậy thì còn gọi là quần sọt; quần xà lõn phải không?

- Sai luôn, nếu như vậy thì ai cũng biết hết rồi thì còn đố gì nữa!

Con Liễu im lặng suy nghĩ một hồi vẫn chưa ra được câu giải đáp nên nói:

- Thôi em chịu thua rồi đó, vậy chứ anh nói là quần gì?

Thằng Chánh tằng hắng mấy cái ra điều quan trọng lắm :

- Con người khi bị cụt chân thì gọi là què, vậy khi cái quần dài bị cắt cụt thành quần đùi, tức là nó trở thành cái quần què chứ còn quần gì nữa.

Ðứng đằng sau cửa sỗ, tụi tôi cả đám không nín cười được nữa, nên đã cùng nhau cười ồ lên, khiến cho thằng Chánh và con Liễu đều phải giật mình.  Sau đó con Liễu có vẻ giận dổi và nhất định đòi đi về, dù thằng Chánh có năn nỉ cách mấy cũng không được.  Sau khi đưa con Liễu ra khỏi nhà xong, nó trở vô nhà nhìn tụi tôi với một gương mặt méo xẹo và đầy đau khổ.  Tôi thấy tội nghiệp nên đã an ủi nó:

- Ðừng có buồn mầy ơi, không có con nầy thì mầy chầy con khác, chứ buồn làm con khỉ gì trên đời nầy còn nhiều con gái lắm mầy biết không!

Nó nghe xong vẫn giữ sự im lặng, và ra chiều ta đây đang hưởng mùi vị của "thú đau thương", rồi lẳng lặng đi lên giường ngũ.

Kể từ cái đêm đó, mối tình của thằng em nuôi tôi tan tành theo mây khói.  Tôi có hỏi riêng nó đêm hôm đó nó có chấm mút được gì không, thì nó đã cho tôi biết là nó chẳng được gì hết, ngay cả cầm tay; nắm chân thôi còn chưa được thì làm sao mà toan tính đến chuyện chấm hay mút chứ .

Rồi năm 1973, cái năm có " mùa hè lửa đỏ ", thằng Chánh không được hoãn dịch vì học vấn như tôi, nên ba má tôi lo sợ nó sẽ chết ở chiến trường thì có lỗi với bác Lưu.  Ba má tôi đã chạy chọt cho nó được vô "Cảnh Sát Dã Chiến".  Sau đó nghe nói nó về đóng ở Tùng Nghĩa hay Di Linh gì đó, và từ đó tôi đã không còn gặp lại nó vì tôi vô Sài Gòn tiếp tục đi học, và năm 1975 thì theo đòa người đi tản qua Mỹ một mình, bỏ lại tất cả những người thân bên nhà, trong đó có hai đứa em nuôi Chánh và Phụ của tôi.

Cuộc sống bên nầy bận rộn quá nên những năm đầu tôi rất ít viết thư về gia đình, nên sau khi tôi cưới vợ tôi có gởi hình về cho gia đình và đã vô tình quên không hỏi thăm hai đứa em nuôi tôi ra sao!  Rồi một hôm tôi đi làm về, tôi nhận được một lá thư từ VN do thằng Chánh gởi sang.  Tôi cầm lá thư trên tay, cảm động muốn rơi nước mắt, mặc dù tôi chưa mở lá thư ra xem trong đó đã viết những gì.  Lá thư của nó viết thì tương tự cũng như những lá thư khác từ VN gởi sang thôi, nghĩa là than nào khổ, nào là thiếu ăn v.v...  Nhưng ngoài những cái than thở đó, còn có một điều mà cho đến hôm nay tôi vẫn còn nhớ, đó là cái đoạn mà nó đã viết trong thư:

" Anh Cường à, em nhìn hình đám cưới của anh, em nín cười không được.  Anh có biết tại sao không?  Tại vì trong tấm hình chụp lúc anh đi vào nhà thờ để làm lễ, gương mặt anh lúc đó trông đờ đẫn như là kẻ đang bị mộng du, còn tấm chụp ở trước cửa nhà thờ, thì anh lại cười toe toét.  Anh đã bị dụ để đút đầu vô tròng cho người đẹp kéo, vậy mà không biết là còn hớn hở cười toe, thật tếu quá anh Cường ơi !  Coi em nè, bên đây em sống cuộc đời độc thân, nó khỏe lắm khỏi phải bị xiềng xích gì hết và tha hồ như hồi xưa anh đã có lần nói với em:   "Hết con nầy, thì mình chầy con khác" chắc bây giờ thì anh hết tuyên bố được như xưa nữa rồi.  Anh thấy cái nào sướng hơn?".

Tôi cho đến hôm nay vẫn không có câu trả lời, còn các bạn thì sao? Xin cho tôi biết câu giải đáp!!!!

Quách Cường
Calif. 05/20/95